Het stereotype lijkt misschien simpel: jonge mensen van Gen Z willen niet hard werken, stellen mentaal welzijn voorop en willen vooral een leuk leven. "Zo zit het leven nou eenmaal niet in elkaar," roepen mensen uit eerdere generaties. "Het leven is niet altijd leuk (klopt) en er moet gewoon gewerkt worden (klopt ook)." Generatieverschillen leiden soms tot misverstanden. Over Gen Z bestaan, net als over voorgaande generaties die de arbeidsmarkt betreden, veel vooroordelen. Maar wat klopt hiervan en hoe ziet Gen Z dit zelf?
Roerige tijden
In Gen Z vallen jongeren geboren tussen 1995 en 2010, waaronder ikzelf. Wij zijn de eerste generatie die zijn opgegroeid met onze telefoon in de hand. We zijn echte digital natives en dat is een van de oorzaken waarom we anders naar het leven kijken dan voorgaande generaties. Het leven is tegenwoordig ontzettend duur, denk aan een betaalbare plek om te wonen. Daarbij spreekt Gen Z spreekt zich openlijk uit over dat ze niet willen leven om te werken, maar werken om te leven. Misschien komt het een beetje respectloos over naar generaties die dat anders hebben gedaan. Waarom snappen we niet dat we hard moeten werken om te kunnen leven?
Mijn generatie heeft andere prioriteiten en staat sowieso meer 'aan'. Door alles wat we zien op onze telefoons worden we soms leeggezogen. Daarnaast is het niet altijd onze eigen keuze om minder dan fulltime te werken. Een vriendin van mij werkt in het onderwijs en kon na haar studie geen fulltimebaan vinden in omgeving Twente. Hoe zit het dan met het lerarentekort? Nou, niet echt in onze regio en vooral invalkrachten en parttimers worden gezocht. Gen Z is niet lui, maar schakelt mee met de realiteit en mogelijkheden.
Bevoorrechte generatie
Maar dit artikel is geen klaagzang, want daar schiet niemand wat mee op. Gen Z is ook bevoorrecht. We hebben toegang tot het internet, kunnen colleges terugkijken (dankzij de vlotte ontwikkelingen in de corona-periode) en hebben toegang tot superhandige AI-tools. Er waren nog nooit zo veel hulpmiddelen voor studenten: toegang tot spellingscontrole, brainstormen met ChatGPT of het zoeken van goede bronnen; alles is mogelijk en beschikbaar. Ook is het nog nooit zo makkelijke geweest om met je vrienden - en eigenlijk de hele wereld - in contact te staan.
Hoewel veel van deze innovaties leiden tot meer gemak voor Gen Z, zijn er ook daar weer keerzijden.
Constant streven naar geluk
De generatie waar ik deel van uitmaakt streeft constant naar meer. Niet per se naar meer geld of spullen (hoewel ook dat), maar vooral naar geluk. Juist omdat we constant geconfronteerd worden met een onaangename wereld, proberen we zelf gelukkig te zijn. Online vinden we talloze mensen die ons proberen uit te leggen hoe we dat kunnen bereiken. De een doet dat door vijf keer per week te sporten en zo een perfect lichaam te creëren. De ander laat zien hoe je al werkend de wereld kunt rondreizen. De zoektocht naar geluk kan vele vormen aannemen en ook een bepaalde druk veroorzaken. Niet alleen moeten we de perfecte student zijn, maar daarnaast moeten we ook hard voor iets werken. Of dat nu een corporate baan is, een perfect lichaam, of het zien van de wereld. De lat ligt torenhoog. Natuurlijk kun je je afvragen wie die lat daar legt en in hoeverre mensen zich hierdoor laten beinvloeden, maar het voelt alsof we daar weinig controle of grip op hebben. Wat overblijft is dat we het gevoelsmatig niet snel goed doen. Dat kan leiden tot gevoelens van FOMO (fear of missing out) of een gevoel van falen. Sommige mensen van onze generatie haken af en doen even helemaal niks. Ook zij proberen in alle drukte gelukkig te worden.
Werkelijkheid is soms grimmig en dichtbij
Hoewel Gen Z niet zou begrijpen dat het leven niet altijd leuk is, weten we dat eigenlijk maar al te goed. Sterker nog, we worden dagelijks geconfronteerd met de zwaarte en het leed. Ook al wordt er niet in ons eigen land oorlog uitgevochten, dankzij TikTok en Instagram zitten we op de eerste rang. We zijn bewuster van wereld problematiek. Ook corona maakte ons duidelijk dat het leven niet altijd leuk is en dat het niet altijd om je eigen geluk gaat. Voor jonge mensen was het misschien beter geweest om elkaar te kunnen ontmoeten, maar dat deden we niet uit zorg voor oudere generaties.
Beter luisteren
Het gedrag waar Gen Z kritiek op krijgt, komt ergens vandaan. Het vele parttime werken wordt bijvoorbeeld veroorzaakt door een verschuiving van prioriteiten en een maatschappij die vraagt om flexibele krachten. De verschuiving in prioriteiten komt voort uit een veranderend wereldbeeld. Door onze telefoons en het internet worden we constant geconfronteerd met problematiek die we niet zomaar zelf kunnen oplossen. Daarom zoeken we geluk op nieuwe manieren.
Vooroordelen ontstaan uit onbegrip. De beste oplossing daartegen is naar elkaar luisteren. Iets wat in onze maatschappij door de vele polarisatie sowieso belangrijker wordt. Eigenlijk denk ik dat de generaties helemaal niet zoveel van elkaar verschillen en uiteindelijk allemaal gelukkig willen zijn. Door meer naar elkaar te luisteren, begrijpen we elkaar beter. Door algoritmes krijgen we een eenzijdig beeld dat onze eigen overtuigingen alleen maar bevestigd.
Dus als je als student de volgende keer te maken hebt met een nare opmerking, vraag dan eens door waarom iemand iets vindt. En leg eens jouw gedachtengoed uit. Hetzelfde als je dit leest en Gen Z niet begrijpt. Stel gerust een vraag!
