Presteren onder druk? Focus!
Hoe kan het dat een veel slechter team de topfavoriet verslaat tijdens een wedstrijd? Of dat je tijdens een wedstrijd ineens de lessen uit je training vergeten lijkt te zijn? In aanloop naar de Batavierenrace organiseerden de Universiteit Twente, sportvereniging Kronos en de organisatie van de Batavierenrace een avond over presteren onder hoogspanning.
Sportpsycholoog Rico Schuijers is de uitgelezen persoon om antwoord te geven op deze vragen. Hij begeleidt mensen met een stressvol beroep, zoals luchtverkeersleiders, maar ook topsporters. Wat maakt een wedstrijd nou zo anders en waarom kun je niet gewoon doen alsof het een training is? “Tijdens een training kun je fouten maken, tijdens een wedstrijd moet je het op een bepaald moment allemaal goed doen. Deze eenmaligheid zorgt ervoor dat je druk ervaart. Je kunt die omstandigheden niet faken, dus je moet leren omgaan met angst. Zo begeleidde ik eens een zwemster die tijdens de training ruim twee seconden sneller was dan tijdens een wedstrijd. Puur doordat ze dichtklapte door de spanning.”
‘Als je denkt dat je al gewonnen hebt, verlies je meestal’
Als je goed wilt presteren, is het heel belangrijk om in de zogenoemde flow te blijven volgens Rico. “Je ziet het wel eens bij voetbal, dat de underdog gigantisch over de topfavoriet heen walst. Dat komt doordat het slechter geklasseerde team bezig is met maar één ding: voetballen. Het andere team dacht op voorhand al ‘Makkie!’ en is dus mentaal met hele andere dingen bezig dan met voetballen. Daardoor gaan ze de mist in. Zorg er tijdens een wedstrijd als de Batavierenrace dus voor dat je je zo min mogelijk laat afleiden en jezelf blijft focussen op elke stap die je zet.”
Dat kan harder!
De Batavierenrace brengt nog een andere spanning met zich mee: groepsdruk. Want als de rest het goed doet, moet jij het ook goed doen. Anders heerst de gedachte dat je het verpest voor het team. “Het gevaar zit hem erin dat je dan te graag wilt en daardoor blokkeert. Dat is iets dat ik vaak zeg tegen de sporters die ik train. Tot een bepaald punt zorgt spanning ervoor dat je beter presteert, maar als dat meer wordt presteer je juist minder. Dan kun je een aantal dingen doen om ervoor te zorgen dat je tot rust komt. Letten op je ademhaling, focussen op één taak, het bijstellen van je doel of muziek luisteren waarvan je tot rust komt. Je merkt dat je dan wél kunt presteren.”