Abeje Mersha benoemd tot lector Unmanned Robotic Systems: 'We moeten robots als medemens durven zien'
Als het aan Abeje Mersha ligt, hebben we de komende jaren nog een grote stap te zetten om onbemande robots meer als mensen te beschouwen. Een stap die ons vooral veel voordelen op zal leveren. Daar is hij van overtuigd. Op 15 juni wordt hij bij Saxion geïnstalleerd als lector Unmanned Robotic Systems. “Onze wereld kan veiliger en duurzamer worden, als we de hulp van robots willen accepteren.”
Hij was een ontzettend nieuwsgierig kind, vertelt Abeje Mersha. Een jongen die zich verwonderde over de techniek van de radio en de televisie, waardoor het mogelijk was mensen te horen en zien die niet in zijn directe omgeving waren. Zijn verwondering zorgde uiteindelijk voor een groeiend verlangen om innovatie te gebruiken om de wereld tot een betere plek te maken. “Ik was er door gefascineerd,” vertelt hij aan de vooravond van zijn lectorale rede, die hij woensdagmiddag uitspreekt tijdens de TValley Tech Conference in de Grolsch Veste in Enschede.
Robots als helpers en ondersteuners
Maar Mersha leerde ook al snel dat innovatie geen eenrichtingsverkeer is. Het vraagt iets van mensen. Om hun geest open te zetten, met vernieuwing te willen kennismaken en om vernieuwing uiteindelijk te kunnen omarmen. Zelfs als het gaat om toepassingen, zoals vanuit zijn vakgebied van de robotica, die vaak nog met de nodige reserves bekeken worden. Toepassingen die het leven juist veiliger, duurzamer of gezonder kunnen maken. Om die paradigmaverschuiving, zoals Mersha het noemt, te kunnen maken, moeten we robots juist meer als helpers en ondersteuners, als medemens durven zien.
Sensing, thinking, acting
“Onbemande robots die ons in de lucht, op de grond, onder of óp de wateroppervlakte kunnen helpen, zijn eigenlijk al een onmisbaar onderdeel van de oplossing geworden voor vraagstukken waar we nu en in de toekomst mee te maken hebben. Ze zijn niet alleen onze zintuigen, maar helpen ons ook om situaties te beoordelen en op de juiste manier in actie te komen. Al die aspecten gaan ons als mens op een natuurlijke manier af. Maar wij kunnen onze vermogens tot sensing, thinking en acting juist als inspiratie gebruiken bij de ontwikkeling van robots,” aldus Mersha.
Wij kunnen onze vermogens tot sensing, thinking en acting juist als inspiratie gebruiken bij de ontwikkeling van robots
Grotere inzet bij duurzaamheid
Het is de drone die snel en vroegtijdig de aanwezigheid van de eikenprocessierups in bepaalde gebieden kan detecteren en helpen bestrijden, voordat het probleem te groot wordt. Of de FireBot die een brandende fabriekshal inrijdt om brandweerlieden informatie te geven over de situatie. Die hen zelfs helpt blussen in gevaarlijke omstandigheden. Maar het zijn ook de kleine en wendbare robots die in de landbouw vroegtijdig slakken of voedselbederf kunnen opsporen of detecteren. Heel lokaal: “Zonder dat boeren grote hoeveelheden gif over hun akkers hoeven spuiten,” legt Mersha uit. Dat detecteren kan ook een steeds grotere rol gaan spelen bij de inzet van duurzame energie-opwekkers, als zonneparken en windturbines. “Niet alleen voor inspectie en onderhoud op grote hoogte, maar ook om bijvoorbeeld op zee te monitoren wat het effect van zonneparken op het leven van zeedieren en -planten is.”
Abeje Mersha: "Wij groeien als baby, tot peuter en puber uiteindelijk uit tot volwassene. Voor robots geldt dat ook."
Zelfrijdende auto’s
Het zijn enkele concrete voorbeelden van het enorme potentieel dat onbemande robots hebben om de wereld veiliger en duurzamer te maken. “Als verlengstuk van onze eigen menselijke activiteiten, maar soms ook als vervanging.” Toch is dat ook direct waar het maatschappelijk nog vaak schuurt, zegt de lector: “Het grote publiek ziet vliegende, rijdende en duikende robots weliswaar als coole en gave dingen, maar tegelijkertijd ook als objecten waar ze in hun dagelijks leven nog niets mee hoeven of willen. Zelfrijdende auto’s of drones komen vooral in het nieuws als er ongelukken mee gebeuren. Dat kleurt het beeld en voedt de angst. Terwijl het statistisch minder vaak fout gaat dan door ons eigen menselijk handelen, als we bijvoorbeeld zelf een aanrijding veroorzaken.”
De oogst beschermen
Kortom: robots kunnen levens redden, onze oogsten beschermen, onze productiemethodes schoner en efficiënter maken en onze windmolenparken voor duurzame energie draaiend houden. “Zolang we bang blijven voor deze vormen van innovatie, kunnen we niet volop gebruik maken van de mogelijkheden die robots ons als mensheid en onze planeet bieden. Want na acceptatie volgt ook beleidsvorming en regelgeving, die broodnodig is om met robots stappen in deze verschillende domeinen te zetten.”
Zolang we bang blijven voor deze vormen van innovatie, kunnen we niet volop gebruik maken van de mogelijkheden die robots ons als mensheid en onze planeet bieden
Focus op vier toepassingsgebieden
De komende jaren intensiveert Mersha, samen met zijn het lectoraat Mechatronica en partners, de ontwikkeling van innovatieve technologieën voor meer autonome en samenwerkende onbemande robots. Missie-gedreven toegepast onderzoek op het gebied van onbemande robots en kennisvalorisatie in het hoger onderwijs en werkveld staan daarin centraal. Daarbij ligt de focus op de toepassingsgebieden Safety & Security, Landbouw, Sustainable Energy en de Maakindustrie.
Arbeidskracht die nu gemist wordt
Die laatste sector is uiteraard sterk verbonden met Oost-Nederland. “We maken hier in de regio al de omslag van een klassiek-conservatieve industrie naar een innovatieve manier van produceren. In coronatijd is wereldwijd nog eens extra gebleken hoe afhankelijk we zijn van grondstoffen en logistieke processen. Om competitief te blijven, moeten we meebewegen met nieuwe wensen. Wat vraagt de wereld? We gaan van massaproductie naar het produceren in kleine, flexibele aantallen. Van bulk naar maatwerk. Onbemande robots helpen ons om mee te schalen, zowel qua massa als qua gewenste variabelen in producten. Denk daarbij ook aan het gebrek aan getrainde arbeidskrachten. Ook hier kunnen robots ons ondersteunen, zij aan zij met ons samenwerken. Of juist door de getrainde arbeidskracht te leveren die we nu simpelweg missen.”
Van puber naar volwassene
Wanneer is Abeje Mersha zelf een blij mens, kijkend naar die missie die hij van jongs af aan voelde? “Als we robots echt in ons dagelijks leven hebben kunnen accepteren en integreren. Daarin hebben niet alleen wij, maar ook de robots trouwens nog een weg te gaan. Ik vergelijk robots in hun ontwikkeling dan ook graag met mensen. Wij groeien als baby, tot peuter en puber uiteindelijk uit tot volwassene. Voor robots geldt dat ook.” Waar bevinden robots zich dan nu in die curve? “Dat verschilt in wat we van hen vragen. In rekencapaciteit zijn ze grotendeels volwassen, maar qua manipulatie- en interactiehandelingen zijn het nog pubers. Als het dus gaat om de menselijke kwaliteiten op het gebied van sensing, thinking en acting is hun toepasbaarheid nog sterk afhankelijk van de domeinen en taken waarop we ze willen inzetten. In die zin zijn het inderdaad net mensen. Zo wil ik ze graag zien. Ze kunnen ons en de planeet de komende jaren gigantisch helpen.”
Fotografie: Thomas Busschers
Lectorale rede bijwonen
Dr. ir Abeje Yenehun Mersha is als professor of Unmanned Robotic Systems verbonden aan het Saxion-lectoraat Mechatronica. In 2020 was hij genomineerd voor de 'Klokhuis Wetenschapsprijs' met zijn project 'The Beast'. In 2021 was Abeje één van de drie finalisten voor de 'Prins Friso Ingenieursprijs', van het Koninklijke Instituut Van Ingenieurs. Lees hier meer over zijn studie, achtergrond en onderzoeksactiviteiten.
Zijn lectorale rede vindt plaats op woensdag 15 juni om 15.00 uur, als onderdeel van de TValley Tech Conference in de Grolsch Veste te Enschede. Klik hier voor deelname aan de gehele conferentie of voor het bijwonen van de lectorale rede van Abeje Mersha.