Studeren met… een oorlog: ‘Blijven en je leven in gevaar brengen óf vluchten en blijven leven?'

Hoi Moaz, kan je jezelf voorstellen? 

“Ik ben 26 jaar en ik woon sinds 2015 in Nederland. Ik ben gevlucht uit Syrië en sinds mijn komst naar Nederland heb ik in meerdere steden gewoond. Momenteel studeer ik Accountancy aan Hogeschool Saxion en heb ik een gezin met twee kinderen.” 

Hoe heb je de beslissing genomen om te vluchten naar Nederland? 

“Toen het bekend werd dat de oorlog zou uitbreken, zag ik geen toekomst meer in het land waar ik woonde. Het blijven wonen in Syrië werd heel gevaarlijk voor mijn leven. En op een gegeven moment werd het een ethisch dilemma: of je blijft wonen in het land waar je geboren en getogen bent en brengt je leven in gevaar, of je verlaat het land en laat alles achter, maar blijft wel leven.” 

In Syrië blijven was dus nooit een optie geweest… 

“Nee want als ik ervoor koos om in Syrië te blijven, kan ik me niet voorstellen wat er zou gebeuren. Maar eigenlijk kun je van het ergste situatie uitgaan: ik zou dan niet meer bestaan. Daarom heb ik gekozen om te vluchten uit Syrië.”  

En hoe vond je dat om alles achter te laten? Had je familie in Syrië?  

“Ik heb Syrië toen alleen verlaten en mijn ouders bleven achter. Dat was de eerste en grootste golf van de oorlog in het Midden-Oosten. Het was heel moeilijk om die keuze te maken, hoe verstandig het ook was. Ik heb alle herinneringen, mijn jeugd, mijn familie en vrienden, mijn studie… alles wat ik daar had opgebouwd moeten achterlaten.” 

Wilde je familie niet mee? 

“Ik ben de tweede zoon van mijn ouders. Mijn broer had Syrië al voor mij verlaten. Hij was gevlucht naar Maleisië. Voor mij was het daarom ook een vanzelfsprekende beslissing om te vluchten. Want wonen in Syrië zou mijn leven in gevaar brengen. Uiteindelijk heb ik daarom de weg van mijn broer gevolgd.” 

Je broer ging naar Maleisië en jij hebt gekozen voor Nederland. Waarom die keuze? 

“In Nederland heb je als nieuwkomer betere verzorging dan in andere landen. Daar ben ik ook zeker dankbaar voor. Ze weten dat je een nieuwkomer bent en bieden kansen die je nodig hebt en wijzen je op de mogelijkheden, zodat je uiteindelijk je eigen weg kan kiezen." 

"Ik had contact met mensen die voor mij naar Nederland waren gekomen. Ik heb grondig onderzoek gedaan hoe het leven er in Nederland uitziet en wat het land te bieden heeft.heeft. De research was ook een bevestiging dat ik mijn leven veilig moest stellen en moest vluchten.” 

Het belangrijkste was je leven veilig stellen natuurlijk… 

“Ja. Voor mijn vertrek uit Syrië had ik een aantal doelen in gedachten. Allereerst was het belangrijk om mezelf en mijn liefde veilig te stellen en mijn studie af te krijgen. Ten tweede wilde ik de Nederlandse Nationaliteit krijgen, wat mij veel mogelijkheden biedt als het gaat om mijn ouders opnieuw te zien en Syrië te kunnen bezoeken. Om deze doelen waar te maken had ik een stabiele omgeving nodig. Nederland was in dit geval de beste optie voor mij.” 

Waren er ook bepaalde dingen waar je je niet goed op had voorbereid? 

“Nee eigenlijk sinds de aankomst naar Nederland is alles gelopen zoals verwacht. Ook de gezinshereniging en mijn vrouw die met het vliegtuig achteraf naar Nederland is gekomen, is goed gegaan. Alleen het onderwijs is anders dan wat ik gewend was in Syrië.” 

Wat is er anders aan het onderwijs dan je gewend was? 

“In Syrië hebben we ander soort onderwijs dan de niveaus die er in Nederland zijn. Je mag niet zelf bepalen welke richting je in wilt slaan. De overheid laat jou aan het einde van de middelbare school een test afnemen en op basis van het cijfer dat je haalt, ga je een bepaalde richting op.” 

Hoe heb je de taal zo snel kunnen leren? 

“Dat hoor ik wel vaker, maar eigenlijk kan het altijd nog beter. Mijn taal is niet zo goed als ik wil. Ik blijf oefenen. Ik spreek thuis Nederlands, doe vrijwilligerswerk en volg cursussen. Ook heb ik de wachttijd in het asielzoekerscentrum goed benut. In Nederland heb je een wachttijd tot je wordt opgevangen en de procedures kunnen beginnen. De meeste asielzoekers doen niks anders dan wachten. Ik besloot om het anders te doen en te beginnen met het leren van de taal, want ik kan me niet voorstellen om in een land te wonen waar ik de taal niet beheers.”  

Hoe ervoer je vrouw het om met z’n tweeën in Nederland een gezin te vormen? 

“Ik heb een heel mooi liefdesverhaal met mijn vrouw. We hebben elkaar op de universiteit ontmoet en uiteindelijk samen besloten om Syrië te verlaten en een leven op te bouwen. Dat was de beste optie voor onze toekomst. Hoe mooi het ook is dat we hier nieuwe kansen kregen, hebben we ook momenten dat we ons heel eenzaam voelen omdat we hier geen familie hebben. We hebben nu twee kinderen en niet de luxe positie om onze kinderen bij de ouders achter te laten. En dat neemt wel een stukje vrijheid weg.”

Hoe is de situatie in Syrië op dit moment?  

“Het is er wel veilig dan een aantal jaren geleden. De oorlog heeft een economische crisis met zich meegebracht waardoor de valuta in het land heel erg gedaald is. Levensmiddelen zijn behoorlijk duur en het uurloon is heel laag.” 

Hoe vond je het gaan bij Saxion toen je met je studie begon? 

“Ik kan niet ontkennen dat het lastig was, vooral het eerst half jaar. Het onderwijs is anders dan ik gewend was en dat was heel erg wennen. In Syrië was het puur theoretisch en in Nederland is het heel praktijkgericht.  De communicatie in het begin was ook niet altijd even makkelijk. Omdat ik nog niet goed was met de taal, was het moeilijk om contacten te leggen en mensen te benaderen. Gelukkig had ik een begeleider die veel begrip had voor mijn situatie. Een jaar voor mij was er een student die ook uit Syrië was gevlucht en die in dezelfde situatie zat. Ik zeg altijd: ‘De sterke schouders tillen het zwaarste.’ Niks is onmogelijk... Het kan moeilijk zijn maar we moeten doorzetten. Mijn belangrijkste factor in het leven om door te zetten is mijn vrouw. Zij stond altijd achter mij en samen staan we sterker, dat weet ik.” 

Fotografie: Thomas Busschers