Daar sta je dan: diploma in de hand en een glimlach op je gezicht. Je hebt hard gewerkt aan je scriptie en de stress van de afgelopen weken zit nog diep in je lichaam. Je wilt niets liever dan even helemaal niets doen, want dit is de mijlpaal waar je de afgelopen vier jaar naar toe hebt gewerkt. Maar terwijl je de felicitaties in ontvangst neemt, komt steeds weer die ene vraag naar boven die alle stress opnieuw naar de oppervlakte brengt: "En, wat ga je hierna doen?"
Als die vraag mij gesteld wordt, glimlach ik ongemakkelijk. Want eigenlijk weet ik niet hoe ik erop moet reageren. Eigenlijk weet ik nog niet veel, wat best bijzonder is voor iemand die niet houdt van onzekerheid. Het liefst plan ik mijn hele leven als houvast. Maar nu heb ik niks om mij aan vast te houden. Ik ben binnenkort geen student meer en heb geen baan.
De harde realiteit
Er is een onuitgesproken verwachting dat met een diploma op zak, de wereld aan je voeten ligt. Dat deuren als vanzelf open zullen gaan en kansen zich vanzelf zullen aandienen. Ik zal je heel snel uit die realiteit helpen: dat gaat niet per se gebeuren. Die eerste stap na het afstuderen kan onzeker en verwarrend zijn. Plotseling ben je geen student meer, maar een volwassene in een wereld die niet altijd even vriendelijk is.
Als ik iets heb geleerd in de afgelopen vier jaar, dan is het wel dat je moet vechten voor de dingen die je hart sneller doen kloppen. Niets werd me zomaar in de schoot geworpen. Als ik werd afgewezen door mijn achternaam of als ik werd onderschat, bleef ik bewijzen dat ik de moeite waard was voor een functie.
Je kan afgewezen worden en dat zal je soms ontmoedigen, maar uiteindelijk zul je leren omgaan met die afwijzingen, en de soms slopende zoektocht naar die eerste echte baan. Totdat het op een dag is gelukt. Je moet geloven in je eigen kunnen, zelfs als anderen dat niet meteen doen.
Hoge verwachtingen
Na het afstuderen staat je leven een soort van op stil, terwijl de verwachtingen van de mensen om je heen en jezelf hoog liggen. Iedereen is druk bezig met druk zijn: op LinkedIn zie je dat al je studiegenootjes een nieuwe baan hebben en op Instagram lijkt iedereen op vakantie te zijn. En jij zit achter je laptop, op zoek naar vacatures terwijl je nog niet weet waar je precies naar op zoek bent. Je hebt het gevoel alsof je niet meer bij de maatschappij hoort: alles lijkt je onzeker te maken. Herkenbaar?
Adem in, adem uit
De realiteit kan pijnlijk zijn voor sommige studenten. Je hebt het gevoel dat je antwoord moet hebben op alles: wat wil je nu, wat wil je over vijf jaar, waarom wil je wat je wilt en hoe ga je op zoek naar wat je wilt? Stop met nadenken: de toekomst ligt voor je open als een lege pagina en alleen jij hebt in handen hoe je die pagina gaat vullen.
Als ik werd afgewezen door mijn achternaam of als ik werd onderschat, bleef ik bewijzen dat ik de moeite waard was voor een functie.
Zo begin je de zoektocht naar jouw droombaan
Je bent afgestudeerd en daar heb je heel hard voor moeten werken. Als je financiële situatie het toelaat, neem dan een paar weken rust voordat je begint met de zoektocht naar je droombaan.
Als je de tijd en ruimte hebt gevonden, ga je nadenken over de afgelopen vier jaar. Wat vond je het leukste om te doen tijdens je studie? Zijn er bepaalde projecten, opdrachten of vakken wat je heel interessant vond? Of heb je tijdens je stages een interessant hoek verkent?
Zoek niét naar vacatures
Als je antwoord hebt op deze vragen, begin je je zoektocht. Zoek niet naar vacatures, maar naar mensen. Start met het vinden van interessante bedrijven in jouw branche. Bekijk hun missie, visie en doelgroep. Heb je een paar bedrijven gevonden? Zoek dan naar medewerkers op LinkedIn. Stuur mensen met gemeenschappelijke interesses een bericht en stel voor om een keer koffie te drinken.
Door op deze manier contact te leggen, verleg je de focus van baanzoeken naar netwerken. Dit vermindert de druk tijdens het gesprek en geeft je de kans om het bedrijf en de branche te verkennen. Zo kun je je interesse peilen en waardevolle inzichten van ervaren professionals krijgen, wat vooral handig is als je nog niet precies weet wat je zoekt.
Wees assertief
Ja, je leest het goed. Wees assertief. Geen reactie op je bericht? Stuur nog een e-mail. Geen respons? Probeer iemand anders binnen het bedrijf te benaderen. Ook docenten en oud-stagiaires kunnen waardevolle connecties zijn. Vraag of ze je kunnen introduceren bij het bedrijf. Zo kwam ik binnen bij mijn droombedrijf, de NOS, voor een afstudeerstage. Ik schreeuwde het net niet van de daken, en uiteindelijk kreeg het bedrijf via verschillende contacten te horen dat ik interesse had.
Je gaat op alle vragen een antwoord vinden. Misschien niet vandaag, maar ooit ga je op alles een antwoord vinden. Je diploma is een mijlpaal, niet het eindpunt. Het is een kans om te ontdekken wie je echt bent, wat je wilt en hoe je je dromen kunt najagen in een wereld die niet altijd mee lijkt te werken. De wereld ligt aan je voeten en het is aan jou om die eerste stap te zetten en je eigen pad te banen.
Fotografie: Thomas Busschers
