Deelmodule Data en technieken binnen bodem en ondergrond

Wat kun je straks?

Je hebt na het volgen van deze deelmodule kennis over de bodemopbouw en de beschikbare bodemgegevens en kan deze verwerken, analyseren en modelleren. Met parate kennis en inzichten in de problematiek rondom bodem en water sturend, het landelijk beleid rondom de Basisregistratie Ondergrond (BRO) en uitdagingen om de bodem voor de toekomst klimaatbestendig te maken, moet je weten wat je met de bodemdata moet doen. 

Je bent geïnteresseerd in actuele onderwerpen als:

• opbouw en eigenschappen van de bodem en ondergrond;
• het samenspel van bodem en water;
• regie op de inrichting van de bodem;
• de koppeling tussen bodem en bovengrondse inrichting.

Na het volgen van de module heb je onder andere:

• kennis over de bodemeigenschappen, de betrouwbaarheid daarvan en de bruikbaarheid voor toekomstige ontwikkelingen en klimaatveranderingen;
• inzicht in de wijze waarop bodemdata zijn opgebouwd en hoe deze verwerkt en geanalyseerd kunnen worden;
• ervaring met de visualisatie en modellering van bodemdata.

Inhoud

In de toekomst gaan er veel zaken veranderen. De druk op de fysieke ruimte wordt groter als gevolg van, onder andere, de groeiende behoefte aan woningen. Ook de intensieve landbouw en behoefte aan recreatieve ruimte zullen hun weerslag hebben op de beschikbare ruimte en bodem. En de technologische ontwikkelingen zorgen dan voor nog meer druk op de ruimte in de ondergrond (denk aan glasvezelnetwerken, oplaadmogelijkheden voor elektrische auto’s, warmtenetsystemen, energieopslag).

Nu al lopen we tegen problemen aan die zonder inzicht, maatregelen en regie alleen maar groter worden. En dan komen de effecten van klimaatveranderingen en de invloed daarvan op de bodem en ondergrond er nog eens bij. De hete en droge zomers, maar ook de zeer natte winters zorgen nu al voor veel bovengrondse en ondergrondse stress. Mensen, dieren en planten moeten zich daarop aanpassen en lijden eronder. Met het oog op deze toekomstige ontwikkelingen zullen bestaande situaties opnieuw moeten worden heroverwogen: een slimmere en duurzame en klimaatbestendige inrichting afgestemd op toekomstige behoeften en wensen, maar ook een doelmatige en doeltreffende besteding van publiek geld.

Dat betekent dat bij elke noodzakelijke (her)inrichting van de bodem je moet voorspellen wat de mogelijke effecten zijn van gebruik en klimaatveranderingen, en wat dat dan betekent voor bijvoorbeeld beheers- en onderhoudskosten. En als we dat op een goede manier willen doen, dan moeten we niet alleen weten hoe de bodem globaal opgebouwd is, maar moeten we ook beter inzicht krijgen in de bodemopbouw op een gedetailleerd niveau, zodat we  onderbouwd de herinrichting kunnen ontwerpen.

Programma

De deelmodule omvat lessen over de bodemopbouw en de eigenschappen van de verschillende bodemsoorten en toepasbaarheid voor verschillende doeleinden (woningbouw, landbouw, weg- en waterbouw, natuur en ecologie). Verder wordt ingegaan op de verwerking van de beschikbare bodemdata: welke data is er beschikbaar? Hoe beoordeel je deze data? Hoe verwerk en visualiseer je deze data? En, hoe ga je om met wicked problems, zoals design thinking?

Je gaat aan de slag met de bodemdata van een specifieke locatie en gekoppeld aan een ruimtelijk probleem. Dat kan een casus zijn die je zelf aandraagt, bijvoorbeeld omdat je daar in je werk mee worstelt. Op basis van deze data werk je aan een data-analyse document, voorzien van een advies voor de toekomstige, duurzame eindsituatie.

De deelmodule bestaat uit een combinatie van gastlezingen door vakspecialisten. De nadruk ligt op bodemopbouw, grondsoorten, bodemdata (beperkingen en mogelijkheden), verwerking en analyse van deze data, visualisatie en modellering en metadata. Kennisclips dienen als bron voor extra informatie, verdieping en als basis voor discussies op de lesdagen.

In de wekelijkse workshops wordt gewerkt aan een eindproduct, een data-analyse-document, gekoppeld aan een casus. Verder zijn er excursies. De deelmodule wordt afgesloten met een Bodemdebat waarbij presentaties over de opgewerkte bodemgegevens van de casussen de basis vormen voor een aantal thema’s. Vanuit Saxion worden de lesdagen begeleid door coaches. Alle informatie wordt in een digitale omgeving beschikbaar gesteld, beheerd en actueel gehouden.

• Week 1 (16-9) Introductie
• Week 2 (23-9) Bodemopbouw, bodemsoorten en eigenschappen
• Week 3 (30-9) Excursie (praktijk: boren en documenteren)
• Week 4 (7-10) Bodemdata: inventariseren (beoordeling, bruikbaarheid en betrouwbaarheid)
• Week 5 (14-10) Analyse van bodemdata
• Week 6 (21-10) Visualisatie van bodemdata
• Week 7 (4-11) Excursie (bezoek aan Technolutions)
• Week 8 (11-11) Scenario’s en simulaties
• Week 9 (18-11) Voorbereiding op de presentaties tijdens het Bodemdebat
• Week 10 (25-11) Bodemdebat

Afronding

Na afloop ontvang je een certificaat van deelname.

Praktische informatie

De fysieke bijeenkomsten zijn vanaf mei 2024 9 weken lang, iedere maandag van 16.00 tot 20.00 uur, in Arti Legi te Gouda. 

Zelfstudie (rond 4 uur per week) plan je wanneer het jou het beste uitkomt.