Column: Personificatie
Op mijn dagelijkse meermaals terugkerende wandeling richting koffieapparaat kwam ik laatst een schokkende mededeling tegen: ‘I’m leaving/ik vertrek’. Nu zou je denken dat dit wellicht een zittende docent is, die daar toch genoeg van had gekregen. Het bleek echter om niets (of niemand) minder te gaan dan het kopieerapparaat -Ik zou dan trouwens sneller gekozen hebben voor ‘Ik kopieer…niet meer’, maar dat is een kwestie van smaak-.
In een alleraardigst briefje maakte dit apparaat aan ons, nietsvermoedende voorbijgangers, duidelijk dat hij ons zou gaan verlaten voor een nieuwer exemplaar. Net als vrouwen van middelbare leeftijd die door hun man aan de kant worden gezet voor de jonge, frisse secretaresses zijn ook kopieerapparaten blijkbaar niet vrijgesteld van dit soort levensobstakels.
Misschien zegt het iets over mijn empathisch vermogen, maar ik ben toch vaak geraakt door dit soort berichten en voel subiet mee met het arme apparaat. Momenteel overweeg ik om een afscheidsreceptie te organiseren en op zijn minst te zorgen dat er iemand verantwoordelijk wordt om de vervanger van het oude apparaat een warm welkom te heten, zodat het volgens de Lean-principes goed geïmplementeerd raakt op de wandelgang. Een geheel andere ervaring heb ik trouwens als avocado’s of mango’s in de supermarkt tegen mij zeggen: Eat me, I’m ripe. Dan denk ik al snel: Nou, dat bepaal ik zelf wel. Yolo.
Toch vreemd, dat dingen menselijke emoties kunnen triggeren. Personificatie heet dat ook wel, als gesjeesde marketingmensen in reclames en communicatie producten een stem of andere menselijke eigenschappen geven die een appèl (niet te verwarren met appel) doen op je gemoed. Het komt trouwens ook verder wel veel voor in de taal, bijvoorbeeld als een nota ontwikkelingen bespreekt of als er een storm van kritiek ontstaat met betrekking tot discussies over klimaatverandering. Kritiek kan natuurlijk helemaal niet stormen en een nota kan niets bespreken, want tja het zijn nu eenmaal levenloze dingen.
Een gevolg van personificatie blijkt het stimuleren van antropomorfisme, het menselijk cognitieve vermogen tot het toekennen van menselijke eigenschappen, intenties, emoties en motivaties aan niet-menselijke objecten. Door het toekennen van die eigenschappen zijn we dan weer net iets sneller geneigd om toch een zak M&M’s te kopen, omdat ze zo graag opgegeten willen worden. In ieder geval fijn om te weten dat mijn reactie op het kopieerapparaat binnen de lijnen der menselijk gedrag valt. Ik zal hem (of haar?) op mijn ronde richting koffie straks uitgebreid uitgeleide doen.
Kim ter Hedde is docent Social Work aan de Academie Mens en Maatschappij. Daarnaast is ze huis-tuin-en-keukenkok (vooral zoete snaaierij), smulpaap, druktemaker, boekenwurm, idealist, taalofiel, Almeloër, grappenmaker, bordspellenspeler, luisterend oor en verhalenverteller.