Studieresultaten en nachtrust dupe van sociale media-verslaving

Experts en studenten riepen vorige week al op tot actie, omdat bijna 30 procent van de jongeren tussen 18 en 25 jaar zichzelf verslaafd aan sociale media noemt. Dat blijkt uit cijfers van het Centraal Bureau voor Statistiek (CBS). Ruim een op de drie jongeren geeft daarbij aan dat zijn of haar studieresultaten daar ook onder lijden.

40 procent van de jongeren zit dagelijks drie uur of langer op sociale media te kijken. Voor de duidelijkheid: deze tijd besteden ze dus niet aan studie, sporten of vrienden. In twee jaar tijd is dit percentage verdubbeld en inmiddels geven jongeren zelf aan dat ze er last van hebben.

Het Interstedelijk Studenten Overleg (ISO) is geschrokken van de cijfers en roept de overheid op actie op te ondernemen. “Jongeren raken steeds meer verslaafd aan sociale media en we zien dat dit gevolgen heeft. Bij andere verslavende zaken, zoals drugs en alcohol, leren we jongeren om daarmee om te gaan. De cijfers van het CBS laten zien dat het tijd is dat we dit ook bij sociale media gaan doen.”

Onderzoek onder Saxion-studenten

Bij Saxion is er al wel aandacht voor het onderwerp. Andrieke Thissen ondervroeg 88 eerstejaarsstudenten bij de opleiding Toegepaste Psychologie nadat zij hen gedurende 8 weken gevraagd had om tijdens de les hun telefoon op te bergen in een tas vooraan in de klas. Uit de enquête die de studenten na afloop van het onderzoek invulden bleek dat 70 procent van de studenten dit een nuttig initiatief vond. Zij gaven aan meer aandacht te hebben voor de docent en de lesstof, minder afgeleid te zijn, niet meer aan hun telefoon te denken en meer rust in de klas te ervaren. Ook werd genoemd dat het onderzoek een eye-opener bleek met betrekking tot eigen afhankelijk van hun telefoon. Enkele studenten benoemden expliciet de frustratie die zij voelden bij het niet kunnen checken van social media tijdens de les. Daarnaast gaf een minderheid van de studenten aan dat het verplicht opbergen op een centrale plek als te schools werd ervaren voor een hbo-opleiding. Deze studenten waren van mening dat ze hun eigen verantwoordelijkheid hierin kunnen nemen en zich dan ook meer serieus genomen voelen.

Het gros van de studenten (90 procent) gaf aan hun telefoon niet nodig te hebben om een les goed te kunnen volgen. Desondanks heeft de helft van de studenten het als onprettig ervaren om de telefoon te moeten opbergen. Dit sluit aan bij het resultaat dat slechts een kleine meerderheid (55 procent) van de studenten aangaf gemakkelijk een dag zonder telefoon te kunnen. Bijna alle studenten (95 procent) bevestigden dan ook dat ze denken dat veel studenten verslaafd zijn aan hun telefoon. Echter, gevraagd naar hun eigen situatie bleek slechts 48 procent aan te geven te denken zélf verslaafd te zijn. Deze discrepantie is opvallend: studenten lijken zich terdege bewust te zijn van de verslavende invloed van een mobiele telefoon en social media in hun omgeving, maar zien dit met betrekking tot hun eigen telefoongedrag vaak toch anders.

Gevraagd naar de invloed van het herhaaldelijk ‘telefoon checken’ tijdens de les op belangrijke processen als opslaan van informatie, leren, aandacht richten en volhouden gaf 70 procent tot 80 procent van de studenten aan dat dit een belemmering vormt. Daarnaast werd deze belemmering ook ervaren op sociaal vlak zoals contact met de docent (56 procent) en contact met medestudenten tijdens de les (30 procent ).

Ongeveer 20 procent van de studenten gaf bovendien aan zich te storen aan het telefoongebruik van anderen tijdens de les. Andrieke: “Ook de sociale en fysieke gevolgen van overmatig telefoongebruik zijn duidelijk merkbaar. Als je studenten niet aanmoedigt blijft het merendeel tijdens de lespauzes zitten, gefocust op zijn of haar telefoon. Ze zijn veel minder geneigd om live met medestudenten in gesprek te gaan en even een stukje lopen.”

Tot slot gaf op de vraag of het telefoongebruik tijdens de les studiegerelateerd is slechts 7 procent  van de studenten aan dat dit altijd zo is. De meeste studenten gaven aan dat dit soms (54 procent) of meestal (27 procent) zo is. Een kleine 6 procent gaf aan dat hun telefoongebruik tijdens de les nooit studiegerelateerd is. Ook een laptop wordt door ruim de helft van de studenten tijdens de les soms tot meestal voor dingen gebruikt die niet met de studie te maken hebben.

Invloed van social media op je studie

Vanwege de resultaten heeft de opleiding besloten dat bij de start van het nieuwe studiejaar een hoorcollege wordt gegeven over de invloed van sociale media op je studie. “We laten zien wat de gevolgen zijn, maar belangrijker nog: we geven tips aan studenten hoe ze dit kunnen voorkomen om hun studie makkelijker te maken”, vertelt teamleider Sjoerd de Vries.

Het zelf kunnen reguleren van gedrag en weerstand kunnen bieden aan afleidingen is een vaardigheid die steeds belangrijker wordt in de een wereld waarin alles SMART wordt maar nog niet altijd echt is. Dit is daarom ook een van de onderzoekslijnen binnen het lectoraat Brain en Technology, het lectoraat verbonden aan de opleiding Toegepaste Psychologie onder leiding van lector Jan Willem de Graaf. Enerzijds kijken we hier hoe en welke vaardigheden mensen nodig hebben en anderzijds onderzoeken we hoe we technologie echt slim (zonder afleidingen) kunnen maken.

Tips om te zorgen dat sociale media je studie/nachtrust niet beïnvloed

De belangrijkste tip: zet die telefoon zelf uit en berg hem op tijdens momenten dat je je aandacht er echt bij moet hebben. Sjoerd: “Zelfs als die telefoon uit staat, maar nog wel in je tas zit, is je aandacht voor bijvoorbeeld een hoorcollege minder. Je bent bijvoorbeeld bezig met wat je mogelijk allemaal mist. De verleiding om hem dan toch even aan te zetten om te kijken is groot. Het beste is echt je telefoon thuis of in een kluisje te laten, maar op zijn minst uit te zetten.

1. Las gedurende een dag enkele vaste momenten in waarop je je telefoon checkt en doe dit daarbuiten niet.
2. Leg je telefoon weg in een andere ruimte als je met je studie bezig bent.
3. Gebruik je telefoon niet vlak voor het slapen gaan of stel een nachtmodus in met minder blauw licht.