Check jij je smartphone om de vijf minuten of je een nieuw berichtje hebt ontvangen? Of ben je continu aan het scrollen op Facebook of Instagram? Dan ben je niet de enige. Volgens Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) voelt meer dan een kwart van de jongvolwassenen tussen de 18 en 25 jaar zich verslaafd. Ook zijn het aantal uren per dag dat ze op social media doorbrengen aanzienlijk gestegen, een kwart brengt dagelijks 3 tot 5 uur door op deze kanalen. Ook ik ben er schuldig aan. Wat doet dit met ons brein?
Een krant kan je uitlezen. Social media niet.
Tijdens 'Horen, zien en swypen #1', de start van de Digital Detox, vertelt Andrieke Thissen, neuropsycholoog en docent Toegepaste Psychologie, de effecten van het digitale leven op ons brein. ‘’Social media doet een beroep op de aandacht omdat je, zoals bij een krant, het niet kan ‘uitlezen’. Doordat je continu van aandacht verandert, kan de frontale kwab (het kortetermijngeheugen) overbelast raken, met als gevolg dat de informatieverwerking trager werkt en je je dus moeilijker kan focussen. Zo heb je bijvoorbeeld nadat je je feed hebt gecheckt, afhankelijk van je taak, vijf tot 10 minuten nodig om je weer te kunnen focussen op dat waar je mee bezig was. Ook als je telefoon voor je ligt en je er niks mee doet wordt er beroep gedaan op je frontale kwab. Dit resulteert in het feit dat je taken slechter uitvoert. Ondanks dat we menen te kunnen multitasken, kunnen wij dat dus eigenlijk niet’’.
Op zoek naar nieuwe beloningen
Hoe komt het dan dat men verslaafd raakt? Andrieke legt uit dat het individu extern (door een melding) of intern (door een negatieve emotie) wordt getriggerd. Als je bijvoorbeeld somber bent wil je, door middel van een like, je goed voelen. Op deze manier wordt het sombere gevoel gedempt. Zo blijkt dat mensen die aan een depressie lijden vaker op hun telefoon zitten. Het nucleus accumbens (aanliggende kern) maakt dopamine aan, ook wel het gelukshormoon genoemd. Deze wordt geactiveerd op het moment dat je een beloning krijgt, zoals een like of een comment. Dit hormoon wordt óók geactiveerd op het moment dat je een beloning verwacht. Aangezien wij een sociaal emotioneel brein hebben, willen we uitmaken van een tribe. Op het moment dat we worden beloond, wordt er een gelukshormoon aangemaakt en gaan we op zoek naar meer beloningen. Dit zorgt ervoor dat we jachten, met andere woorden, scrollen, op zoek naar nieuwe beloningen. Dit heeft een verslavende werking.
'De mens ontwikkelt samen met de technologie'
Techniekfilosoof en docent Hans Schnitzler vertelt dat we in een digitale wereld zijn terecht gekomen. Wist je dat er iets als Snapchat Dysmorfie bestaat? Mensen gaan naar de plastische chirurg om zich tot een Snapchat filter om te bouwen. Bizar toch? We zijn in een tijdperk waarin wij als data worden gezien. De data bepaalt wie wij zijn door ons online gedrag. Steeds meer bedrijven maken gebruik van deze informatie door doelgericht te adverteren. Daarbij geeft hij ook aan dat wij als mens samen met de technologie ontwikkelen. Volgens de filosoof zijn wij prothetische wezens. ‘’De aangeboren gebreken worden gemaskeerd door ze te compenseren’’. We moeten onszelf afvragen welke waarden/deugden deze technologie vertegenwoordigt. Is dat snelheid of gemak? ‘’Digitale detox is een manier van zelfzorg’’.
De bijeenkomst op 28 november wordt afgesloten met tips voor de digitale detox:
- Houd een logboek bij.
- Schrijf een brief aan je smartphone of apps.
- Reflecteer wat er met je aandacht gebeurt tijdens je detox.
Om de ervaring zo rijker mogelijk te maken adviseert hij om zo radicaal mogelijk te detoxen. ‘’Lever je computer en telefoon in. Hoe minder prikkels des te beter’’. De vraag of je ook geen televisie mag kijken of muziek luisteren liet hij aan de studenten over.
Mijn digitale detox ervaring
Dinsdag 11 december zal de afsluitende bijeenkomst 'Horen, zien en swypen #2' plaatsvinden, waarbij er wordt nagepraat. In mijn volgende artikel zal ik mijn digitale detox ervaring delen.
Een vraag om vast over na te denken: Zou jij een digitale detox overwegen? Waarom wel of niet?
