Hoe ontwerp je samen met andere hogescholen goed ICT-onderzoeksonderwijs? Docent-onderzoeker Danny Plass-Oude Bos, werkzaam voor de Academie Creatieve Technologie (ACT) weet inmiddels het antwoord op deze vraag. Ze vertelt enthousiast wat Saxion het afgelopen jaar met Fontys, de Haagse Hogeschool en de Hogeschool Arnhem-Nijmegen bereikte: ‘Er was geen onderzoeksonderwijs voor ICT-opleidingen op hbo-niveau. Dat zijn we zelf gaan maken.’
Haar liefde voor Twente deed Danny besluiten om na haar studie Informatica aan de Universiteit Twente in de regio te blijven wonen en werken: ‘Ik hou gewoon van deze omgeving en ik wil mijn dochter hier laten opgroeien. ‘ Er was nog meer dat er voor zorgde dat Danny in 2014 bij Saxion solliciteerde. De promovenda Brein-computerinterfaces wilde haar bijdrage leveren aan het verbinden van onderwijs en onderzoek in het hbo. Binnen Saxion is ze als onderzoeker betrokken bij het lectoraat Ambient Intelligence. Daarnaast is ze docent aan de opleiding HBO-ICT. Het afgelopen jaar was Danny projectleider en lid van de landelijke kerngroep die onderzocht hoe hogescholen gezamenlijk onderzoeksonderwijs kunnen ontwikkelen voor ICT-studenten.
Als hbo’er doe je onderzoek om een betere professional te worden. Je kunt een enorme bak aan theoretisch onderzoek gaan doen, dat op de plank blijft liggen, maar wat heb je daar aan?
‘Het is gaaf om te zien dat er zoveel landelijke open onderwijsprojecten ontstaan. Toen ik hier docent werd, kwam ik er achter dat we met onderzoeksonderwijs bij Saxion, en ook op andere hogescholen, eigenlijk de neiging hebben een universitaire insteek te kiezen. Het beschikbare lesmateriaal is meestal geschreven vanuit die invalshoek. Dat is lang niet altijd relevant voor hbo’ers. Bij hogescholen doen we onderzoek voor de beroepspraktijk. Wat we bedenken en maken wordt daar direct getest. Als hbo’er doe je onderzoek om een betere professional te worden. Je kunt een enorme bak aan theoretisch onderzoek gaan doen, dat op de plank blijft liggen, maar wat heb je daar aan? Het gaat er bijvoorbeeld om dat je de wensen van je klant in kaart brengt en dáár antwoorden op vindt. En dat je ook weer meet of je daar aan hebt voldaan. Dat is waar ons onderzoeksonderwijs studenten op moet voorbereiden. Als je wilt dat studenten snappen dat onderzoek hoort bij hun beroep, dat zij het daarmee goed kunnen uitoefenen, moet je ook zorgen dat je daarvoor de voorwaarden schept. Dat studenten voorbeelden hebben waar ze mee aan de slag kunnen.'
Als je wilt dat studenten snappen dat onderzoek hoort bij hun beroep, moet je ook zorgen dat je daarvoor de voorwaarden schept.
Bij Saxion hadden we voor HBO-ICT al een begin gemaakt met het ontwikkelen van kleine leseenheden. Bouwstenen, ter grootte van een workshop, die je gemakkelijk kunt integreren in het beroepsonderwijs. Het was ons eerste antwoord op die landelijke vraag om onderzoeksonderwijs voor het hbo te ontwikkelen. Zo maakten we een bouwsteen waarmee studenten leren hun onderzoeksvragen te formuleren. Ook is er aandacht voor informatievaardigheden. Hoe zoeken ze op online discussiegroepen binnen ons vakgebied? Wat kun je bijvoorbeeld in een database als Gartner vinden? Hoe beoordeel je al deze informatie? De voorbeelden, waarin ook docententips zijn verwerkt, sluiten aan op de ICT-praktijk.
Er waren direct twintig mensen geïnteresseerd in samenwerking.
Begin vorig jaar vertelden we hier namens Saxion over op de Nederlandse Informaticaonderwijs Conferentie. Iedereen zat met dezelfde vragen, merkte ik. Er waren direct twintig mensen geïnteresseerd in samenwerking. We richtten een kerngroep op, waarvan Saxion samen met Fontys, de Haagse Hogeschool en de Hogeschool Arnhem-Nijmegen deel uitmaakt. Het was geweldig dat we landelijk precies de juiste experts aan tafel kregen.
[Lachend] Als je onderwijs gaat maken, is er helaas niemand die tegen je zegt: “Hier heb je een héle bak tijd, ga er maar lekker mee aan de slag.” Met onze kerngroep hebben we onderzocht op welk platform we materiaal konden ontwikkelen en delen, aan welke kwaliteitseisen de lesstof moest voldoen en hoe we hierin landelijk zo goed mogelijk samen konden gaan werken. We kozen voor het bestaande platform WikiWijs. De lesstof die we daar plaatsen, krijgt een soort keurmerk als er aan de eisen van ons kwaliteitsmodel is voldaan. Bij het maken van dat model hebben we docenten en onderwijskundigen betrokken. Vervolgens kan een ICT-docent van de Hogeschool Arnhem-Nijmegen bijvoorbeeld een bouwsteen gebruiken die door Saxion ontwikkeld is. Of andersom. Natuurlijk is er ook maatwerk nodig, maar bedenk eens hoeveel tijdwinst je als docent behaalt, als 80% van je lesstof voor een bepaald vak al uitgedacht is.
We zeggen eigenlijk: “Hallo Nederland, we hebben een cadeautje voor je. Hebben jullie ook nog wat moois?”
Die leermaterialen zijn een begin. Ik hoop dat er een vakcommunity ontstaat, die actief bezig gaat met het toevoegen van nieuw lesmateriaal, feedback geven, updaten en natuurlijk met het gebruiken van dat materiaal in het onderwijs. De handleidingen liggen klaar. Zo weet iedereen hoe hij of zij mee kan bouwen aan nieuw onderwijs en het kwaliteitskeurmerk voor de lesstof kan krijgen. We zeggen eigenlijk: ‘Hallo Nederland, we hebben een cadeautje voor je. Hebben jullie ook nog wat moois?’ We krijgen al mooie reacties uit het land. Ons project is gesubsidieerd door HBO-i, de koepel van HBO-ICT opleidingen. Met onze ervaringen en aanbevelingen is er veel moois mogelijk voor andere onderwerpen binnen het ICT-onderwijs.
