Het was het allereerste vraagstuk waar het nieuwe, multidisciplinaire fieldlab van Saxion begin vorig jaar voor sportkledingproducent Deventrade in mocht duiken: wat zijn de mogelijkheden voor het inzamelen en recyclen van polyester sportkleding? Studenten en lectoraten deden interdisciplinair onderzoek en dat leverde zowel de opdrachtgever als het fieldlab de nodige kennis op.
Het in Deventer gevestigde Deventrade levert ieder jaar grote hoeveelheden sportkleding aan amateur- en profclubs over de hele wereld en heeft de mooie ambitie om in de toekomst deze kleding na gebruik weer in te zamelen en te hergebruiken. De vraag is alleen: hoe? Dit bleek een ideaal eerste vraagstuk voor het vorige jaar geopende Fieldlab Circulaire Innovaties in de Maakindustrie van Saxion. “Wat we hebben gedaan is vanuit vijf verschillende invalshoeken onderzoeken of en hoe dat voor hen eventueel mogelijk is”, aldus Harrie van Bommel, programmamanager van het fieldlab en projectleider van het onderzoek.
In totaal twaalf studenten gingen met de opdracht aan de gang: twee afstudeerders vanuit de opleiding Fashion and Textile Technologies, een stagiair van Chemie-opleiding, een student van de minor Duurzame Chemie en acht studenten van het Smart Solutions Semester. Dit deden zij onder leiding van de lectoraten Business Models en Sustainable and Functional Textiles.
Chemisch recylen
Harrie: “De eerste vraag was eigenlijk: kun je wel chemisch recyclen? Dat je mechanisch kan recyclen, dat weten we. En we kennen allemaal het verhaal van SaXcell, maar polyester is wat anders dan katoen. Dat hebben we met de Chemie-studenten getest en ondanks dat het wat problemen gaf met de kleurstoffen en materialen – een bedrukt logo is van een andere stof gemaakt dan het shirt zelf – hebben we aangetoond dat het in principe kan. We hebben vervolgens ook gekeken naar de keuzes die in de ontwerpfase van de kleding gemaakt worden, zodat zo’n logo bijvoorbeeld van dezelfde stof geproduceerd kan worden. Daarmee maak je het recyclen makkelijker.”
Daarnaast hebben we zelf geleerd hoe we studenten van allerlei opleidingen kunnen laten samenwerken én hoe je interdisciplinair onderzoek tussen de verschillende lectoraten kunt vormgeven.
QR-codes
Naast de technische haalbaarheid van de duurzame ambities van Deventrade, is ook de praktische uitvoerbaarheid een belangrijk component binnen dit verhaal. In het kader van de tracibility onderzochten de studenten welke technieken er zijn om de verschillende kleding op te sporen en te scannen. Harrie: “Dat is een trend die je buiten de kledingindustrie veel ziet, maar dit bleek voor een kledingstuk nog best ingewikkeld. Het zijn relatief dure technieken en het advies is voor nu om voorlopig eenvoudige QR-codes te gebruiken.”
Op een ander niveau samenwerken
Het inzamelen en recyclen wordt uiteindelijk nog een hele klus voor Deventrade. Het bedrijf heeft zelf te weinig chemische kennis om het polyester te recyclen en er zijn bedrijven in Nederland die dat kunnen, maar die doen dat alleen in heel grote volumes. “Daarom is de conclusie: Deventrade moet op een ander niveau samenwerken met bedrijven die ook met polyester werken. We hebben er een paar gevonden die bereid zijn om samen te werken, maar die gebruiken de stof weer niet voor kleding, dus dat ligt dan net weer even wat anders. In het advies hebben we uitgewerkt hoe ze dat logistiek kunnen doen.”
Positieve ervaring
Eind januari sloten de studenten het onderzoek af met een online presentatie in Microsoft Teams, waarbij de resultaten werden overhandigd aan de directie en enkele medewerkers van Deventrade, die daarmee de inzameling en recycling van de polyester sportkleding verder vorm gaan geven. “Er ligt nu een adviesrapport en daar moet Deventrade mee verder. Ze waren in ieder geval enthousiast”, sluit Harrie af. “Daarnaast hebben we zelf geleerd hoe we studenten van allerlei opleidingen kunnen laten samenwerken én hoe je interdisciplinair onderzoek tussen de verschillende lectoraten kunt vormgeven. Al met al was het dus een positieve ervaring.”
