Studentenplatform Students-4-Students: ‘Willen dat de volgende generatie niet dezelfde verhalen hoeft te vertellen als wij’

De Students-4-Students-campagne is in het leven geroepen om een onderwijsomgeving te creëren waarin studenten, ongeacht hun culturele achtergrond, gender, opvoeding, sociaal-economische positie of seksuele geaardheid, optimaal kunnen presteren en excelleren. Het daaruit voortgevloeide Twentse studentenplatform richt zich specifiek op niet-westerse studenten. Deze groep valt vaker uit dan westerse studenten en in 2017 ontving Nursel Akdeniz, docent/onderzoeker aan de Academie Mens & Maatschappij en voorzitter van het platform Inclusie, al een Comenius-beurs om te onderzoeken waarom dit zo is. “Veel van deze studenten voelen zich niet begrepen of krijgen te maken met opmerkingen over hun cultuur”, vertelt Nursel. “Daarmee verlies je deze groep studenten en daarom vallen zij ook vaker uit.”

Na haar onderzoek richt ze een studentenplatform op, die inmiddels bestaat uit zes studenten van Universiteit Twente, ROC van Twente en Saxion. Één keer in de week komen ze samen – normaal gesproken bij Saxion, nu uiteraard online – om op de thema’s attitude, studievaardigheden en ouderbetrokkenheid interventies te ontwikkelen, bijvoorbeeld voor docenten, studieloopbaanbegeleiders en andere medewerkers. Hiervoor werken ze ook samen met bestaande programma’s, zoals de Surprise-training Diversiteit en Inclusie, het 100-dagen-programma en de taalondersteuning van Onderwijs en Student Support. Inmiddels is er een website, zijn ze bezig met een documentaire over gelijke kansen en is er een training ontwikkeld voor de Academie Financiën, Economie en Management.

In een hokje stoppen

“Maar het grootste waar we nu mee bezig zijn is een masterclass over onbewuste vooroordelen”, vertelt Huda Sufyan. Zij is masterstudent aan de Universiteit Twente, docent maatschappijleer aan het Stedelijk Lyceum en voorzitter van het studentenplatform. “Deze vindt plaats op donderdag 11 maart en is toegankelijk voor zowel docenten als studenten. We proberen hiermee te laten zien welke rol vooroordelen hebben in het onderwijs en welke invloed deze hebben op de binding tussen de docent en student. We vertellen hoe je jezelf bewust kunt maken van deze vooroordelen, want die kunnen voorkomen worden.”

En dat is precies een van de redenen waarom ook Jomy Wechgelaer, vierdejaarsstudent Forensisch Onderzoek, zich aansloot bij het platform. Als westerse student had zij lange tijd niet door hoe niet-westerse studenten soms worden benadeeld. “Het is heel waardevol dat ik hieraan mee kan werken”, aldus Jomy. “Ik doe het om anderen te helpen, maar ik leer er zelf ook veel van. Het is een onderwerp dat heel erg leeft en ik denk dat het ook handig is dat ik als westerse student mijn visie hierop geef. Zo wordt het van verschillende kanten belicht.” Nursel: “Eerder hadden we enkel niet-westerse studenten binnen het platform, maar toen kwamen we erachter dat dat natuurlijk ook niet heel divers is. Dan gaan wij de gemiddelde blanke docent uit een dorp misschien ook in een hokje stoppen en dan wordt de kloof alleen maar groter.”

Bewuster maken

Huda is ervaringsdeskundige. Ze kreeg op de middelbare school al snel te maken met vooroordelen. “Het is heel lastig om als gekleurd persoon een hoog niveau te hebben. Ik zat op het gymnasium, maar heb altijd gehoord dat ik ongeschikt was en het niet zou halen. Opmerkingen waarvan je eigenlijk, diep vanbinnen, weet waar ze vandaan komen, maar dat kun je niet aantonen. Op een gegeven moment ben ik naar de vavo gegaan en dat was echt een wereld van verschil. Daar merkte ik pas: het is niet oké dat ze zo met je omgaan. Maar je bent jong en naïef, legt de schuld bij jezelf. Gelukkig heb ik daar op de universiteit geen last van gehad.”

“Een deel van deze groep valt ook uit omdat ze zich als slachtoffer gedragen”, vult Nursel aan. “Klagen, tegen alles en iedereen aanschoppen. Daarmee kom je niet verder. Het is ook je eigen keus hoe je met zo’n situatie omgaat. En je moet ook niet alles direct op de weegschaal gaan leggen, want soms is het ook onwetendheid. Dan hebben mensen niet in de gaten welk effect een opmerking op je heeft. Dat is soms wel lastig, zeker als je keer op keer zulke reacties krijgt. Daarom zijn we ook bezig om docenten bewuster te maken: als je iemand niet goed kent, is een grapje over een cultuur of geloof niet grappig. Ga het gesprek aan, luister naar de student en benader deze als een persoon met een verhaal.”

Rolmodellen

Een van de interventies die het platform aan het ontwikkelen is, is de inzet van rolmodellen. Zo merktze bij het Toptraject, een doorgaand leerproject dat vmbo-studenten begeleidt richting het hbo, dat er weinig niet-westerse studenten gebruik maken van het traject. “Juist de studenten die zo’n traject nodig hebben, zitten daar bijna niet in. Dan zou je bijvoorbeeld de niet-westerse studenten die daar wél in zitten, kunnen inzetten als rolmodel en ze kunnen gebruiken voor PR-activiteiten en voorlichtingsfilmpjes. Ik gaf een keer voorlichting bij het ROC en achteraf hoorde ik dat er een student was geweest die mij had gezien en nu ook een hbo-opleiding wilden doen. Ze herkennen zich in je verhaal en halen daar motivatie uit.”

“Wat mensen vaak niet beseffen, is dat we allemaal wel een rolmodel hebben gehad”, vertelt Huda. “Dat is zo vanzelfsprekend, dat je het vaak niet doorhebt. Zowel in real life als op tv zie je bepaalde mensen in succesvolle posities, waardoor jij al weet dat je het op die manier kan halen. Ik zie dat ook als ik als docent met een hoofddoek voor de klas sta en al in de eerste maand drie gekleurde leerlingen naar me toe komen dat ze dat zo bijzonder vinden.” Jomy: “Maar we willen het wel breed aanpakken. Als we alleen niet-westerse rolmodellen gebruiken, denken zij: oh, wij zijn anders, we hebben speciale aandacht nodig. Daarom hebben we ervoor gekozen ook westerse rolmodellen in te zetten.”

Niet dezelfde verhalen

Huda hoopt de komende jaren in de statistieken te zien dat de uitval onder de niet-westerse studenten flink afneemt. Toch is dat niet haar hoofddoel. “Uiteindelijk willen we ervoor zorgen dat mensen met plezier naar school kunnen gaan, zonder dat ze daarbij het gevoel krijgen dat er geoordeeld wordt”, vertelt ze vastberaden. “Ik wil dat de volgende generatie niet dezelfde verhalen hoeft te vertellen als wij, maar dat deze eindigen bij ons.”