De prestatiemaatschappij: is druk zijn het nieuwe normaal?
“Ja goed, lekker druk. En met jou?” Als ik aan mensen vraag hoe het met ze gaat, krijg ik vrijwel altijd hetzelfde antwoord. Fijn dat je lekker druk bent. Maar sinds wanneer is druk zijn zo lekker, denk ik dan bij mezelf. Bewijs je mij dat je goed bezig bent of probeer je jezelf wijs te maken dat je geniet van de drukte? Maar eerlijk, geniet je wel van het ‘lekker druk zijn’? Bij deze column duik ik in het volgende: is druk zijn het nieuwe normaal, en wanneer raakt dit fenomeen uit de mode?
Het lijkt erop dat anno 2022 de nieuwe trend ‘druk zijn’ is. Volgeplande agenda’s, dagen overwerken, slapeloze nachten… Het lijkt allemaal normaal te zijn. Maar wat is er mis met rustig aandoen en genieten? Wat is er mis met een dagje luieren en even niet productief bezig te zijn? Ben je dan ineens minder goed bezig met je leven, of kijken mensen dan anders naar je?
We leven in een maatschappij waar veel van ons gevraagd wordt. Niet zo gek dat we daarom ook strijden met burn-outs en depressies. Er is een prestatiedruk waarin de prestaties van anderen zichtbaar en vergelijkbaar is. Het begint op school en gaat verder in ons persoonlijke leven tot aan de perfecte plaatjes op social media. We zijn onzekerder dan ooit. Ons brein reageert daar op met de vecht- of vluchtreactie. Wie vlucht, eindigt met langdurig stress en uiteindelijk een burn-out of depressie. Wie aan het vechten is, probeert 24/7 aan te staan.
Waarom moeten we altijd ‘aan’ staan?
De laatste jaren zijn we gewend om continu aan te staan. We moeten constant bezig zijn, dingen doen en de productiviteit moet altijd on top zijn. Onze smartphones zijn ook een reden waarom we 24/7 online zijn. We doen veel dingen op social media, maar zijn ook gewend om ons werk alsmaar in de gaten te houden. Ook als we niet aan het werk zijn. Het maakt het moeilijk om ons los te koppelen van werk. Er is een soort angst om dingen te missen en sterker nog, het is afwijkend gedrag als we niet voortdurend bereikbaar zijn. Ik kijk er tegenwoordig niet van op als ik in de late avonduren nog mailtjes van klanten of collega’s ontvang. En ja hoor, ik doe het zelf ook. Maar waarom?
We zijn zo druk bezig met wat anderen van ons denken, dat er een enorme sociale druk is. Door social media wordt dit beeld uitvergroot waardoor we onszelf onzekerder dan ooit maken.
Druk zijn is een statussymbool
Door te zeggen dat we druk zijn, laten we zien hoeveel we waard zijn. En onze zelfwaarde hangen we aan de prestaties die we leveren. Als we fokking druk zijn voelen we ons productief en hebben we het gevoel dat we ertoe doen. Echter is druk zijn een soort verslaving die je niet per definitie gelukkig zal maken. Druk zijn is een combinatie van stress, volgeplande sociale agenda’s, heel veel moeten en een overdosis aan perfectionisme.
Het ultieme schuldgevoel
Presteren en zoveel mogelijk voor elkaar krijgen is de ultimate goal. We associëren niks doen vaak met luiheid en vinden rust vaak onnodig. We zitten in een continu strijd met onszelf, maar ook met de maatschappij. Want wie niet druk is, is automatisch lui. Dat is ook het oordeel waar we zo bang voor zijn. Als we zeggen dat we een lege agenda hebben of vertellen over ons weekend waarin we niets hebben uitgevoerd, wordt er anders naar je gekeken. Want wie niets doet, is saai. Want wie geen volle agenda heeft, leidt geen belangrijk leven.
Druk zijn is helemaal niet zo heerlijk als het klinkt. Het is een gevoel van strijd en chaos.
Prestatiedruk
We zijn zo druk bezig met wat anderen van ons denken, dat er een enorme sociale druk is op onze levens. We identificeren onszelf en anderen met spullen en status. Een goede baan, een mooi huis en een goed uiterlijk. Door social media wordt dit beeld uitvergroot waardoor we onszelf onzekerder dan ooit maken. Alles moet nog beter, nog mooier en nog perfecter. We strijden ons kapot om deze ideaalbeelden te bereiken, dat we doorgaan tot het moment dat ons lichaam het niet meer trekt. Dan word je geforceerd om stil te zitten en te luisteren naar je lichaam. Want wat slecht is voor je geest, heeft uiteindelijk effect op je lichaam.
Probeer eens echt even niets te doen
Maar probeer het even, om niets te doen. Leg je mobiel weg, zet alle beeldschermen uit en ga even achterover leunen. Probeer te genieten om echt niets te doen. Oncomfortabel hé? Letterlijk stilzitten maakt ons ongemakkelijk. Je ervaart een onrust. Een onrust die je laat nadenken over alle dingen die je nog moet doen. En daar ga je weer. Je to do lijst verschijnt weer voor je ogen. Dat is het moment dat je overgenomen wordt door je gedachten waardoor je weer opstaat om dingen te doen.
Druk zijn is een keuze
Druk zijn is niet altijd een verkeerde keuze. Soms heb je een periode dat je echt even druk bent om zo je doelen te kunnen bereiken. Daar is niks ergs aan. Echter zijn er ook dingen die ons druk laten voelen of simpelweg druk lijken omdat we dan het gevoel hebben dat we goed bezig zijn. Maar we weten allemaal dat dat niet waar is. Want er is een verschil tussen druk zijn en doen alsof je druk bent. Stop daarom per direct met het zeggen dat je druk bent, want het is helemaal geen heerlijk gevoel. Het is een gevoel van strijd en chaos.
Van ‘aan staan’ naar ‘aangaan’
Druk zijn maakt geen indruk meer. Want continu aanstaan kost eenmaal veel energie. Je zit in een constante race mood waar geen tijd is voor pauze, nadenken of evalueren. Probeer je gedachtes eens van de automatische piloot te halen. Werk aan je gedachtes en mindset. In plaats van ‘ik moet’ kun je beginnen met ‘ik kan/ik wil/ik mag’. Verspil minder tijd op je telefoon en plan ook je rustmomenten in. Ga er af en toe even uit en kom weer terug als je uitgerust bent. Ben je bereid om een innerlijke stap te maken en zo nu en dan uit te gaan, niets te doen en daar van te genieten?
Ik daag je uit
Doe je mee om de onrust om te zetten in rust. Probeer een dagdeel, of bijvoorbeeld een rustdag zoals de zondag, geen telefoon te gebruiken. Je zult merken dat je je in het begin heel oncomfortabel zal voelen. Maar wanneer je een balans kan vinden en kan genieten van de momenten zonder beeldscherm, zal je ook volledig tot rust komen. Doe je mee?