Ook dit jaar ondersteunt Saxion de boodschap van Orange the World; de campagne die aandacht vraagt voor het wereldwijde probleem van geweld tegen vrouwen en meisjes. Vanaf zaterdag 25 november tot en met vrijdag 1 december kleuren het Epy Drost-gebouw in Enschede en de centrale hal van de hoofdlocatie in Deventer oranje. Daarnaast zijn er verschillende activiteiten voor studenten en medewerkers, en in de gebouwen zijn posters en boekenleggers te vinden met meer informatie over Orange the World.
Oranje is de kleur van de zonsopgang. De kleur van hoop. In de Orange the World-campagne symboliseert het specifiek de hoop dat we ooit in een wereld leven zonder geweld tegen vrouwen en meisjes. De campagne begint op 25 november; de Internationale Dag tegen Geweld tegen Vrouwen en Meisjes, en duurt tot 10 december, de Internationale Dag voor de Rechten van de Mens. Het thema van dit jaar is ‘Veilig, overal en altijd’. Hiermee wil de organisatie achter de campagne de aandacht vestigen op het feit dat geweld tegen vrouwen en ander ongewenst gedrag een thema is dat overal speelt. Niet alleen achter de voordeur en op straat, zoals vaak wordt gedacht. Overal.
45 procent
Anouk Bezoen en Heleen Hattink, binnen Saxion aangesteld als regisseur sociale veiligheid, zijn blij dat Saxion ook dit jaar de campagne steunt. Om aan te geven hoe groot het probleem is van geweld tegen vrouwen, haalt Anouk de resultaten aan van een omvangrijke Europese studie: “45 procent van alle vrouwen maakte ooit in haar leven fysiek en/of seksueel geweld mee. Bij één op de tien vrouwen gaat het om verkrachting. Vijf op de tien vrouwen is ooit fysiek mishandeld door een partner of ex-partner.”
Met grofweg 30.000 studenten en 3.000 medewerkers kent iedere student of medewerker wel een vrouw die in haar leven slachtoffer is geworden van geweld. Heleen: “Ik vergelijk Saxion vaak met een dorp. Net als in een dorp spelen dit soort grote maatschappelijke thema’s ook hier. Het is belangrijk dat wij ons hiervan bewust zijn, en dat we doorlopend aandacht hebben voor de vraag welk gedrag gewenst en ongewenst is.”
Anouk Bezoen (links) is ook docent bij Saxion. Ze geeft onder meer les aan studenten van de opleiding Social Work over onderwerpen als huiselijk geweld, seksualiteit en intimiteit, en omgaan met agressie. Ze is opgeleid als sociaalpedagogisch hulpverlener en werkte in de kinder- en jeugdpsychiatrie en de jeugdhulpverlening. Heleen Hattink (rechts) werkt als projectleider bij Saxion Parttime School en heeft een achtergrond in hospitality en bedrijfskunde en is daarnaast opgeleid als mediator en vertrouwenspersoon. Heleen: “Het leuke van onze samenwerking is dat ik meer bedrijfsmatig kijk naar het thema sociale veiligheid en Anouk meer vanuit haar inhoudelijke expertise. We vullen elkaar daarin heel goed aan.” Fotografie: Thomas Busschers
Omgekeerde aanpak
Aandacht vragen voor geweld tegen vrouwen, en ongewenst gedrag in bredere zin, past bij de missie die Anouk en Heleen als regisseur sociale veiligheid hebben: ervoor zorgen dat ongewenst gedrag beter wordt geadresseerd binnen Saxion. "We noemen onze werkwijze ook wel ‘de omgekeerde aanpak’”, vertelt Heleen. “Het liefste wil je direct met de cultuur aan de slag die ongewenst gedrag in de hand werkt of ervoor zorgt dat we het niet bespreekbaar maken, maar daar moet je als organisatie wel op ingericht zijn. Wij hebben er daarom voor gekozen om onze aandacht eerst te richten op de bestaande structuur die er is om ongewenst gedrag bespreekbaar te maken. Om die beter vindbaar, toegankelijker en transparanter te maken. Als je naar buitenkomt met een gebeurtenis die voor jou heel pijnlijk is, dan moet de ervaring van het melden tenminste positief zijn.”
“We hebben gesprekken gevoerd met iedereen die invloed heeft op de sociale veiligheid binnen Saxion”, vertelt Anouk over het eerste deel van hun omgekeerde aanpak. “Iedereen die op welke manier dan ook met ongewenst gedrag te maken kan krijgen. Samen hebben we gekeken welke informatie studenten en medewerkers nodig hebben om dat soort gedrag aan de kaak te stellen.” Het resultaat van deze inspanningen is onder meer terug te zien in een verbeterde overzichtspagina Sociale (on)veiligheid, waar studenten en medewerkers alle relevante informatie in relatie tot ongewenst gedrag kunnen vinden. Heleen: “Zowel in het studentenstatuut als in de gedragscode voor medewerkers hebben we duidelijker beschreven wat we verstaan onder gewenst en ongewenst gedrag. Daarnaast is er een infographic ontwikkeld. Mensen die met ongewenst gedrag te maken hebben gehad, of hierover twijfelen, kunnen hierop zien welke stappen ze kunnen ondernemen.”
Als je naar buitenkomt met een gebeurtenis die voor jou heel pijnlijk is, dan moet de ervaring van het melden tenminste positief zijn.
Het goede gesprek
Anouk en Heleen zien de kaders voor hoe we bij Saxion omgaan met elkaar, en de duidelijke ‘looplijnen’ voor mensen die ongewenst gedrag willen aankaarten, als basis voor verdere bewustwording en professionalisering op dit thema. Heleen: “De volgende stap is dat studiecoaches en leidinggevenden ondersteund worden, bijvoorbeeld in de vorm van een opleiding, om het goede gesprek te kunnen voeren met studenten en medewerkers over welk gedrag gewenst is.”
Het goede gesprek voeren over ongewenst gedrag, is volgens Heleen belangrijk als het gaat over wat zij het “grijze gebied” noemt; situaties waarin niet helemaal duidelijk is waar de grens precies ligt. Heleen: “Dan heb ik het dus níet over geweld of seksueel geweld, maar over gedrag dat iemand als ongewenst ervaart, zonder dat dit per se de grenzen overschrijdt die we met elkaar hebben bepaald. Waar iemands persoonlijk grens ligt, kan afhangen van de situatie, iemands eerdere ervaringen, opvoeding en/of culture achtergrond.”
Ook Anouk gelooft in de kracht van het goede gesprek: “Als mensen een oprechte dialoog voeren, ontdekken ze vaak dat ze meer overeenkomsten hebben dan ze dachten. Iedereen vertrekt in een gesprek vanuit eigen ideeën, wensen, overtuigingen en behoeften.” Om te verduidelijken wat ze hiermee bedoelt, gebruikt Anouk een metafoor: “Als jij het Ko Wierenga-gebouw vanaf de Parkstraat beschrijft, en de ander doet hetzelfde vanaf het Klimaatplein, dan beschrijf je totaal iets anders. Toch heb je het allebei over hetzelfde gebouw. De vraag is: wil je omlopen om het gebouw vanaf de andere kant te bekijken en ontdekken dat je dus in wezen hetzelfde beschrijft?”
Een integrale aanpak voor inclusie, diversiteit, gelijkwaardigheid en toegankelijkheid. Het mooist zou zijn dat de functionarissen die deze taak hebben ook nog met één been in het onderwijs, een dienst, een vereniging of een ander onderdeel van de organisatie staan.
Rol vertrouwenspersonen
Bij die verdere professionalisering zien Anouk en Heleen daarnaast een belangrijke rol weggelegd voor vertrouwenspersonen binnen Saxion. “Zij zijn niet alleen goed in het bijstaan van melders”, meent Anouk, “ze zijn ook opgeleid om voorlichting te geven over ongewenste omgangsvormen. En om managers en bestuurders gevraagd en ongevraagd advies te geven. Het zou mooi zijn als ze hier meer ruimte voor krijgen. Dan kunnen ze ook op het gebied van preventie een hele waardevolle bijdrage leveren. Door trends te signaleren bijvoorbeeld. Elke locatie, elke afdeling en elk team kan met andere issues te maken hebben. Er is bij ongewenst gedrag geen one size fits all oplossing.”
Breder fundament
Al helpen duidelijke kaders, looproutes en het voeren van een goed gesprek wel degelijk, de regisseurs sociale veiligheid zien in de toekomst graag een ‘breder fundament’ ontstaan dat automatisch zorgt dat studenten en medewerkers meer sociale veiligheid ervaren. Iets dat Anouk ziet als een randvoorwaarde om goed te kunnen studeren of werken. Ze legt uit wat ze onder dit bredere fundament verstaan: “Een integrale aanpak voor inclusie, diversiteit, gelijkwaardigheid en toegankelijkheid. Het mooist zou zijn dat de functionarissen die deze taak hebben ook nog met één been in het onderwijs, een dienst, een vereniging of een ander onderdeel van de organisatie staan. Ze vormen zo de haarvaten van de organisatie en kunnen signalen vroegtijdig opvangen en ook outreachend zijn.”
“Een organisatie waar gelijke kansen, gelijke behandeling en het recht op ontplooiing centraal staan”, gaat Anouk verder, “zou voor iedereen toegankelijk moeten zijn. Het vertegenwoordigen van diverse perspectieven komt uiteindelijk ook ten goede aan kwaliteit en productiviteit. En je bent ook nog eens beter bestand tegen een crisis. Ik denk dat veel mensen dit herkennen en erkennen. Tegelijk zijn we ons vaak onvoldoende bewust van de mechanismen die juist aan dit fundament tornen. Voor mij is het dus belangrijk om de kennis en bewustwording over deze mechanismen te bevorderen. Je wilt impliciete en expliciete obstakels zoveel mogelijk opheffen, om objectieve en subjectieve veiligheid mogelijk te maken.”
Het werk is dus nog niet klaar? Anouk: “Als dat fundament staat zul je zien dat er minder voorvallen zijn van ongewenst gedrag. En dat wanneer het toch plaatsvindt, mensen sneller bereid zijn en de veiligheid voelen om erover te praten. Maar het werk is nooit klaar. Er zullen altijd weer nieuwe ontwikkelingen zijn waar je als organisatie iets mee moet. Maar ook dan geldt: als dat bredere fundament staat, gaat je dat makkelijker af.”
Ongewenst gedrag melden?
Saxion wil een organisatie zijn waar iedereen ertoe doet, zichzelf kan zijn en zich thuis voelt. Daar dragen we allemaal aan bij en zijn we (mede) verantwoordelijk voor. Denk je te maken te hebben met (seksuele) intimidatie, fysieke of verbale agressie, geweld, pesten of discriminatie? Dit kan in een studie- of werkomgeving zijn, maar ook daarbuiten. Blijf er niet mee rond lopen! Ga naar onze pagina Sociale (on)veiligheid en lees wat jij kan doen.
Onderteken jij ook de Medestander Pledge?
Vanuit de gedachte dat we samen geweld tegen vrouwen en meisjes de wereld uit helpen als we allemaal ‘medestanders‘ zijn, nodigt de organisatie achter Orange the World ook jou uit om de Medestander Pledge te ondertekenen.
