Regelmatig gaat Timo Kos van ons College van Bestuur in gesprek met studenten en docenten, bijvoorbeeld tijdens een werkbezoek of een bezoek aan één van de vele lessen die dagelijks bij Saxion gegeven worden. Als portefeuillehouder onderwijs schuift hij vooral graag aan bij een theorie- of praktijkles om zelf te ervaren hoe het Saxion-onderwijs eruitziet. We volgen hem in de serie ‘Timo bij de les’. Vandaag is Timo te gast bij de OK-route, die naast de opleiding Verpleegkunde gevolgd kan worden. Timo woont twee lessen bij én krijgt een uniek kijkje achter de schermen van het OK-complex van Medisch Spectrum Twente: een plek waar de nodige Saxion-studenten al in de praktijk te vinden zijn.
In het leslokaal op de vierde verdieping van het Edith Stein-gebouw staan de ramen op een kier, zodat de zachte voorjaarslucht op deze donderdagmiddag naar binnen kan stromen. In de verte, op straat, klinkt de sirene van een ambulance, waarschijnlijk op weg naar Medisch Spectrum Twente (MST). De vijftien studenten van de OK-route Verpleegkunde laten zich er niet door afleiden. Ze zijn met hun volle aandacht bij de les ‘Beademen’, onderdeel van hun opleiding tot anesthesiemedewerker. Gastdocent Corné Hogenkamp, zelf werkzaam geweest als anesthesiemedewerker, neemt de lesstof met de klas door en stelt veel vragen. “Waarom moet je iemand met astma nooit intuberen?” De klas denkt mee. Op veel laptops wordt driftig mee getikt. Hier zitten overduidelijk vijftien ontzettend gemotiveerde aanstaande anesthesiemedewerkers. Voor hen is veel vaktaal geen geheimtaal meer. Ook niet als het gaat om “hypoxische respiratoire insufficiëntie met diffuse bilaterale afwijkingen.”
Buikligging bij beademing
Er verschijnen longfoto’s op het bord. De witte vlekken tonen aan waar het niet goed gaat in de longen. Verschillende longaandoeningen passeren de revue. Ook Covid, waarbij de voordelen van de buikligging tijdens het beademen worden doorgenomen. Corné: “Je beademt andere longvelden en de doorbloeding verandert door de zwaartekracht. Je hoopt dan, doordat je iemand draait, dat je een verbetering krijgt in de ventilatie-perfusieverhouding.” Ook Timo luistert en denkt mee, in het interactieve gesprek met de klas. Als we opstaan, aan het einde van les zegt hij: “Ik heb ademloos zitten luisteren. Van dichtbij heb ik de afgelopen maanden met mijn vader én mijn schoonvader een hele complexe medische situatie meegemaakt. Dit vakgebied is zo belangrijk en deze OK-route is zó relevant. Ik besef dat nu weer extra.”
Tycho Hanrats studeert voor OK-assistent.
Een extra studieroute, een extra diploma
Tijdens de wandeling, van Saxion naar het MST komt de OK-route binnen de opleiding Verpleegkunde ter sprake. De studenten uit het leslokaal zitten voor Verpleegkunde in hun derde leerjaar en het is hun tweede jaar in de OK-route. Net als studenten van de opleiding Gezondheid & Technologie (G&T) kunnen zij tijdens hun studie deze extra, aanvullende route tot operatieassistent of anesthesiemedewerker volgen. Tycho Hanrats legt het ons uit, terwijl hij ons meeneemt naar het MST, zijn leerwerkplek. Zelf is hij derdejaars student G&T en zit hij nu in het tweede jaar van de OK-route, waarbij hij studeert voor operatieassistent. De OK-route levert studenten als Tycho niet alleen een zeer gerichte opstap naar de praktijk op, maar ook een tweede diploma, naast het Verpleegkunde- of G&T-diploma. Halverwege hun tweede leerjaar moeten studenten solliciteren naar een opleidingsplaats bij één van de ziekenhuizen in de regio. Het is een voorwaarde om de OK-route te volgen. Gemiddeld volgen ze één dag per week lessen bij Saxion, de overige vier dagen vindt het ‘lerend werken’ plaats op de OK. Door deze combinatie kunnen de studenten hun theoretische kennis razendsnel koppelen aan de praktijk.
Witte lockers, blauwe overalls
Al snel bevinden we ons midden in die praktijk. In het MST staan we, in de kleedruimte met witte lockers en bankjes tussen de arriverende en vertrekkende OK-medewerkers, een blauwe OK-overall aan te trekken. Hij gaat over onze schoenen en onze kleding. Er zijn blauwe en paarse mutsen waar onze haren onder verdwijnen. Tycho leidt ons rond, achter de schermen van het OK-complex. Langs de wasbakken, een rek met röntgenschorten, waar een beschermlaag van lood in zit. Als we de gang inlopen, die grenst aan een rij automatische deuren met achterliggende operatiekamers, treffen we ook Charlotte Baan en Cagla Ilkay. Ook zij volgen de opleiding tot anesthesiemedewerker binnen de OK-route en zijn al anderhalf jaar bekend met de gang waar we doorheen lopen, vertellen ze. Ze zijn bijna klaar met de opleiding en vinden de begeleiding bij het MST goed en warm: “We worden echt als een collega gezien, maar met ruimte om te leren. Deze studieroute biedt ons de kans om je als verpleegkundige ook te verdiepen in andere technisch-medische aspecten,” vertellen ze. Bovendien is Charlotte vanaf september ook aangenomen bij het MST.
Cagla Ilkay en Charlotte Baan volgen de opleiding tot anesthesiemedewerker.
Scopie-torens en lasers
Timo is onder de indruk: “We vinden het fijn en bijzonder dat we hier een kijkje mogen nemen, om deze mooie studies, in combinatie met zo’n belangrijke OK-route nóg meer onder de aandacht te brengen.” Ondertussen kijken we om de hoek bij het steriele magazijn, waar alle instrumenten per specialisme worden bewaard. Vlak daarnaast liggen de operatiekamers waar alle thorax-operaties worden uitgevoerd, één van de specialismen van het MST. Op OK 11 vindt meestal plastische chirurgie plaats. Tycho neemt ons verder mee de gang in en wijst de operatiekamers voor robotchirurgie en urologie aan. Als leerling-operatieassistent is hij nu bij dat laatste specialisme betrokken. “We lopen stages en het specialisme wisselt elke vier weken,” legt hij uit. “Volgende week ga ik naar de algemene chirurgie.” In een naastgelegen ruimte bevinden zich losse apparaten die ingezet kunnen worden op de OK. Van een scopie-toren tot een laser. “Herken je inmiddels alle verschillende apparaten?” wil Timo weten. “Ja, onderhand bijna alles,” zegt Tycho. “Als ik me voorbereid op de OK, weet ik precies wat ik moet hebben.” Hij heeft veel affiniteit met techniek, vertelt Tycho. Eerder volgde hij de de opleiding autotechniek bij ROC van Twente. Het was een extra reden voor Niels ten Hoope (praktijkleider chirurgie) om juist Tycho aan te nemen voor de gewilde opleidingsplek in het MST, zo horen we. Tycho's technische kennis en vaardigheden komen goed van pas. Al met al zette hij een bijzondere stap, van mbo-autotechniek naar hbo-verpleegkunde.
Van dichtbij heb ik de afgelopen maanden met mijn vader én mijn schoonvader een hele complexe medische situatie meegemaakt. Dit vakgebied is zo belangrijk en deze OK-route is zó relevant. Ik besef dat nu weer extra.
Een schild van lucht
Dan schuift één van de grote, groene deuren open, waarna we in een sluis belanden. Tycho: “Die zorgt ervoor dat de luchtcirculatie niet verstoord wordt. Alles dat verderop in de opdekruimte steriel staat, blijft ook steriel. In de steriele ruimte worden, voorafgaand aan een operatie, de instrumenten opgedekt. Een plenum (luchttransportsysteem) voorkomt dat er stofdeeltjes op de instrumententafels terecht komen. Als een schild van lucht. We voelen de zachte luchtstroom inderdaad door de ruimte trekken. “Ik vind het interessant hoe onze studenten steeds verder in het goed opererende systeem van zo’n OK-complex thuisraken,” merkt Timo op, tegen een deel van het OK-team dat bij de rondleiding is aangesloten: Melanie van Harten (praktijkopleider van de anesthesie) en Niels ten Hoope (praktijkopleider van de chirurgie).
Timo oefent met intuberen: "Dit is mijn leukste werkdag bij Saxion, tot nu toe."
Oefenen met intuberen
En dan staan we ineens in één van de operatiekamers. Er klinken zachte piepjes van de apparatuur en ook hier blaast het plenum-systeem een zachte luchtstroom over het instrumentarium. Charlotte en Cagla hebben twee simulatiepoppen klaargelegd: “We willen jullie nu een stuk praktijk laten zien van de les Beademing die jullie bij Saxion hebben bijgewoond. Na een uitleg over verschillende anesthesietechnieken (ruggenprik, zenuwblokkade en de algehele narcose) mag Timo bij één van de twee simulatiepoppen aan de slag met verschillende vormen van beademing. Hij krijgt een kap aangereikt en mag zelf de kaak van de pop in de goede positie brengen om de kap te positioneren. Het kost kracht, merkt Timo. “Het vereist een speciale techniek waarbij je de handeling letterlijk in de vingers moet krijgen,” concludeert hij. Nog complexer is de handeling van het intuberen, die hij daarna mag oefenen. Charlotte doet het hem voor. Via een GlideScope, met ingebouwde camera, is met videobeeld op een monitor te zien of alles zich op de goede positie bevindt. Timo krijgt aanwijzingen om een beweging te maken richting het plafond, zonder het hoofd van de pop te kantelen, en op zoek te gaan naar het strotteklepje. Het is een complexe beweging die veel oefening en concentratie vergt. “Wil iemand anders het proberen?” vraagt hij. Het is één van de laatste handelingen tijdens dit indrukwekkende bezoek. Daarna is het terug naar de kleedruimte. De pakken mogen uit, de mutsen af. Dan neemt Tycho Timo nog mee naar zijn les urologische chirurgie, van dr. Erik Bastiaan Cornel, over incontinentieoperaties bij mannen: het sluitstuk van deze medische middag.
Fotografie: Nadi Egbers
