Een Zweedse droom: Inge studeerde Social Work en werkt nu in Ljusdal

Het is fika, koffietijd, op de burelen van de gemeente Ljusdal, als Inge Jansen op maandagochtend vanuit haar kantoor inbelt voor een interview met haar voormalige hogeschool. Terwijl haar collega’s bijpraten, kan zij op haar werkplek blijven zitten. “We hebben hier allemaal een eigen kantoor, zodat je in alle rust kunt werken,” vertelt ze. Het is één van de verschillen tussen het werken in Zweden en Nederland. Verschillen die als een rode draad door ons gesprek lopen. Net als de manier waarop Inge stap voor stap dichterbij haar droom kwam, op zoek naar een social work-baan in Zweden. “Toen we na een zomervakantie naar huis terugreden, voelde ik het ineens: eigenlijk wilde ik blijven, niet meer terug naar Nederland. Dat gevoel ging niet meer weg, al duurde het nog een tijd voordat ik met mijn man een nieuw leven in Zweden kon opbouwen.”

Huiselijk geweld

Voor het verhaal zetten we eerst de klok een aantal jaren terug, naar de tijd waarin Inge in het specialistenteam rond huiselijk geweld werkte, bij de Politie in Enschede. “Vanaf 2003 werd huiselijk geweld een speerpunt en kwam ook de samenwerking tussen politie en maatschappelijk werk op dit gebied op gang. Zelf realiseerde ik me in de loop der jaren dat ik meer aan de voorkant met deze doelgroep wilde werken. En dan vooral met kinderen. De doelgroep en problematiek raakten me. In mijn eerste jaren bij de Politie bestond het tijdelijk huisverbod nog niet. Vaak kwamen we ter plekke, bij meldingen van huiselijk geweld. Op zo’n moment zie je dat het foute boel is. Maar als het slachtoffer geen aangifte doet, kun je niets. Je vertrekt weer. Met lege handen en een steen op je maag. Vanaf 2009 werd de wet Tijdelijk Huisverbod ingevoerd en ontstond er meer samenwerking tussen instanties. Daar wilde ik in mee.”

Inge besloot bij Saxion te starten met de deeltijdstudie Social Work. Die combineerde ze met een detachering bij de Raad van de Kinderbescherming. “De studie voelde goed. Het was een bevestiging dat ik op de juiste weg was. Ook binnen het onderwijs moest het thema ‘huiselijk geweld’ destijds nog wel beter ingebed worden, maar op allerlei plekken zag ik de maatschappelijke verandering ontstaan. De opleiding bood me een brede en verdiepende blik op het vakgebied waar ik vanuit mijn politiewerk al zoveel mee te maken had gehad. Wennen was het ook, aan het vele reflecteren: de blik op je eigen denken en handelen. Maar ik vond het verrijkend. Het was mooi dat ik mijn diploma binnen twee jaar kon behalen, omdat ik door mijn achtergrond de nodige onderdelen sneller kon doorlopen.”

Mensen verbinden

Na haar diplomering werkte Inge als raadsonderzoeker bij de Raad van de Kinderbescherming. Daarna kwam ze terecht in het Team Huiselijk Geweld van Stichting Maatschappelijke Dienstverlening (SMD) in Enschede. “Daar was ik erg op m’n plek, ook door de contacten met mijn oud-collega’s bij de Politie.” Na opnieuw een detachering, nu bij Veilig Thuis, ontdekte Inge dat ze het liefst procesmanager wilde worden. Geen rapporten schrijven, maar bovenop de processen zitten, samenwerken, mensen verbinden. “Die helikopterview past beter bij me. Uiteindelijk heb ik bij de gemeente Borne drie jaar met veel plezier die rol vervuld.”

Maar ondertussen bleef Zweden trekken. “Vakantie na vakantie groeide onze liefde voor het land. We bedachten dat we in Midden-Zweden wilde wonen, mijmerden over een nieuw leven daar. Niet met een camping of een bed & breakfast, zoals velen het roer omgooien. Niets voor ons, concludeerden we. En de tijd was nog niet rijp. Mijn man en ik hebben een samengesteld gezin. We konden onmogelijk de kinderen meenemen, ver bij hun andere ouders vandaan. Bovendien wílden we dat ook niet. Dus namen we de tijd, tot ze afgestudeerd waren en op eigen benen konden staan.” 

Gouden tip

In 2018 besloot Inge stappen te zetten. Wel vroeg ze zich af hoe ze binnen haar eigen vakgebied een baan in Zweden kon vinden. “Toen heb ik Saxion weer gebeld, om te vragen of er uitwisselingsprogramma’s met Scandinavië waren. Ik kwam in contact met Ben Boksebeld van Social Work en hij wees me op CIF, de Council of International Fellowship, een organisatie die internationale uitwisselingsprogramma’s in het vakgebied van Social Work ondersteunt. Ze doen dat voor 30 landen, ook voor Zweden. Dat bleek een gouden tip. Ik las me in, meldde me aan bij de Nederlandse afdeling en kwam in het programma terecht. Zelf ontving ik een Zweedse dame in huis, voor wie ik verschillende studiebezoeken organiseerde bij instanties op het gebied van Social Work in Twente. Zij vertelde me ondertussen al veel over het land.”

Op haar beurt meldde Inge zich aan voor een oriëntatiemaand in Zweden. Ze werd ingeloot en vertrok in het voorjaar 2019 naar het noorden. In Stockholm keek Inge twee weken rond op allerlei praktijkplaatsen. Daarna reisde ze door naar andere plekken: een ontdekkingstocht door haar vakgebied, in het land dat haar hart gestolen had. “Het was een mooie maand. Overal heb ik over mijn werk in Nederland verteld, bijvoorbeeld door het geven van een presentatie over mijn specialisme: huiselijk geweld. In veel opzichten loopt Zweden voor op Nederland, maar op dit gebied is er nog veel te overbruggen. Zo vond men het Tijdelijk Huisverbod interessant én bijzonder: in Nederland moet de dader het huis uit, in plaats van het slachtoffer. In Zweden is dat nog andersom.”

Spannend

Na de uitwisseling besloot Inge in coronatijd te solliciteren bij een aantal Zweedse gemeentes. “De meeste banen in het vakgebied liggen namelijk daar,” legt ze uit. “Uiteindelijk kwam ik via het Zweedse arbeidsbureau in contact met de gemeente Ljusdal, die interesse in mij had. Ook omdat ik ervaring had met de Signs of Safety-methodiek bij huiselijk geweld. Daar wilden ze wel wat mee. Het was mooi en spannend tegelijk. Ineens wordt het concreet.” Inge kreeg de baan, maar realiseerde zich ook hoe groot de stap was die ze wilde zetten. “Mijn man hield zijn baan in Nederland en kan nog steeds veel vanuit huis werken. Maar ik liet natuurlijk wel m’n ouders en onze kinderen achter. Dat vond ik niet makkelijk. Gelukkig kreeg ik van de gemeente Borne een terugkeergarantie van een half jaar. In Nederland hielden we ons huis aan. In Zweden huurden we een appartement.”

Inmiddels zijn we vier jaar verder. Voor Inge viel alles op z’n plaats. Een huis in het stille buitengebied van Ljusdal, met alleen het geluid van de vogels en een langsrijdende tractor. En... haar baan bij de gemeente Ljusdal, waar ze goed op haar plek zit. “Ik werk als jeugdconsulent en raadsonderzoeker voor de gemeente Ljusdal. In Zweden voeren gemeentes deze taken centraal uit. Ondertussen heb ik op verzoek van het CIF-uitwisselingsnetwerk een online lezing gegeven, over het Tijdelijk Huisverbod. Daarna werd ik benaderd voor een interview en schreef ik zelf twee artikelen: voor een politievakblad en een magazine voor maatschappelijk werkers. In november geef ik in Stockholm opnieuw een lezing over de Wet Tijdelijk Huisverbod. Voor een groter publiek. Er is hier zoveel interesse in het onderwerp en ik vind het fijn dat ik mijn vakkennis mag delen. Het zou mooi zijn als het Nederlandse model hier op termijn geïmplementeerd kan worden.”

Terugkeer

Heeft ze Nederland voorgoed achter zicht gelaten? “Nee, dat denk ik niet. We hebben het hier enorm naar onze zin, maar onze kinderen wonen natuurlijk in Nederland. Ik probeer ze elke drie maanden te zien. Ook worden we voor het eerst grootouders. Ik weet niet wat dat met ons gaat doen. Over tien jaar word ik 65. Trekken we de pittige Zweedse winters dan nog? Ik denk dat we ooit weer terugkeren naar Nederland.” Is ze goed ingeburgerd? “Ja. Inmiddels heb ik de Zweedse volksaard leren kennen. De Zweden zijn een enorm rustig volk. Ze denken eerst na voordat ze zich ergens over uitspreken en nemen het leven vaak gewoon zoals het komt. Dat is anders dan in Nederland. Soms denk ik wel eens: ‘Kom op, wat is jouw mening, spreek je eens uit!’ Aan de andere kant leert het me ook beter te relativeren. Het vertrek naar Zweden heeft me nog eens extra duidelijk gemaakt hoe verrijkend het is om andere culturen te leren kennen. Wanneer je meer leert over elkaars achtergrond, tradities en cultuur, krijg je ook meer onderling begrip. Je tolerantiegrens wordt hoger. Zoiets zorgt voor minder conflicten. En al keren we ooit terug naar Nederland, het is één van de vele dingen die ik geleerd heb tijdens dit mooie avontuur.”