NPO-gelden bij Saxion: initiatieven uit de coronajaren

Miljoenen om de impact van een grillig virus op studenten te verkleinen: hoe besteed je die? “Toen we de middelen kregen,” blikt Janco Bonnink terug, “hebben we heel bewust een verdeling gemaakt tussen wat er aan de academies werd toegekend en wat aan meer centrale acties. Een deel van de middelen voor academies is bijvoorbeeld naar extra studiebegeleiding gegaan; naar inhaalonderwijs en initiatieven in het teken van bijspijkeren. Ik denk dat we mede dankzij de NPO-gelden de kwaliteit van het onderwijs tijdens de pandemie op peil hebben kunnen houden.”

Tegelijkertijd heeft het hbo momenteel nog te maken met een hoge uitval onder studenten; het thema studentenwelzijn blijft onverminderd urgent. “Studenten hebben veel voor hun kiezen gekregen,” zegt Janco, “daar zien we nu nog de effecten van, al zien we ook de nodige veerkracht bij hen. En we hebben gelukkig niet zoiets als een ‘corona-diploma’. Iedereen die toen is afgestudeerd, is volledig gekwalificeerd.”

100-dagenprogramma

Een van de thema’s waaraan Saxion de middelen vanuit het Nationaal Programma Onderwijs heeft besteed, is de doorstroming van studenten. Dit vanuit het idee dat de persoonlijke ontwikkeling van jongeren – ook in een extra uitdagende periode – niet tot stilstand mag komen. “De doorstroom vanuit het mbo en het voortgezet onderwijs naar Saxion,” legt Janco uit. “Op dat vlak hebben we centraal enkele acties uitgevoerd, maar ook per academie. Havisten met een onvoldoende konden bijvoorbeeld toch doorstromen. Vanuit het middelbaar beroepsonderwijs konden we studenten verwelkomen die nog een deel van hun opleiding in het mbo moesten afmaken.”

Essentieel bij een succesvolle doorstroom van studenten, was en ís het 100-dagenprogramma. De ontwikkeling van dit programma kon mede dankzij de NPO-gelden worden versneld. “Het 100-dagenprogramma is echt iets wat we willen behouden,” zegt Janco. “Daarmee bereiden we studenten beter voor, al vóórdat ze naar Saxion komen. In het programma leren ze wat het betekent om hier te studeren, en wat er van je gevraagd wordt. Je studiehouding komt aan bod, net zoals taalvaardigheid en je persoonlijke ontwikkeling. Zodat het bij potentiële studenten duidelijk wordt dat er serieus iets van je gevraagd gaat worden. Die ideeën hadden we al voordat corona uitbrak, maar vervolgens hebben we alles tijdens de pandemie versneld kunnen uitrollen. Nu zijn we nog altijd bezig met het verbeteren en finetunen van het programma.”

Buddies

Een ander initiatief dat in het verlengde van het 100-dagenprogramma sneller kon worden geïntroduceerd, is het werken met zogenaamde buddies. Janco: “We zijn toen veel gebruik gaan maken van ouderejaarsstudenten die als buddy of coach werden ingezet; zij hielpen andere studenten die daar behoefte aan hadden. Samen wandelen in de buitenlucht, dat is bijvoorbeeld een activiteit waar je aan kan denken; dat kon je ook tijdens de lockdowns meestal nog gewoon doen. Voor een deel mochten fysieke afspraken in die tijd ook nog doorgaan. Het gebouw bleef open voor kwetsbare groepen.”

De inzet van buddies ziet Janco als een succes. “Wat ik heel duidelijk gezien heb,” vult hij aan, “is de waarde van ‘studenten met studenten’. We hebben bijvoorbeeld veel gewerkt met studenten van de opleidingen Social work en Toegepaste psychologie. Ik was echt onder de indruk van hen.” De inzet van buddies ziet Janco als een vorm van eerstelijnscontact. Voor studenten die specifiekere aandacht nodig hadden, waren er in de coronaperiode studentendecanen en -psychologen beschikbaar. “Veel gesprekken hebben destijds online plaatsgevonden,” zegt Janco. “Hoewel dat niet in alle gevallen ideaal was, denk ik dat we echt stappen hebben gezet als het gaat over de dienstverlening rondom studentenwelzijn. Ons aanbod van cursussen, modules en workshops is nu veel beter gestructureerd.”

Vroegtijdige signalering

Als het gaat over blijvende initiatieven die zijn ontstaan vanuit de NPO-gelden, mogen de wellbeing officers van Saxion zeker niet worden vergeten. Aanvankelijk richtten deze ‘welzijnsspecialisten’ zich met name op het welzijn van internationale studenten. “Tijdens corona bleven veel internationale studenten thuis,” herinnert Janco zich, “of ze gingen zelfs terug naar hun geboorteland. De wellbeing officers konden toen toch zorgen voor vroegtijdige interventies voor internationale studenten die fysiek in Nederland waren. Dit bleek heel waardevol te zijn; het past bij een aanpak waarin je per stadium kijkt wat een student nodig heeft.”

Bij alles wat met het thema studentenwelzijn heeft te maken, is er speciale aandacht voor vroegtijdige signalering. Huiskamers, een soort laagdrempelige ontmoetingsplekken die per academie worden ingericht, kunnen daar mede aan bijdragen. “Dat zijn zaken waar we ook de komende jaren op inzetten,” zegt Janco. “We willen dat studenten niet alleen sneller, maar ook altijd gerícht worden doorverwezen. Ook medewerkers – specifiek studiecoaches, maar eigenlijk álle docenten – spelen daarbij een belangrijke rol. Voor hen zou je bijvoorbeeld een portal kunnen inrichten, waarmee je werkt aan de bewustwording rondom het aanbod dat er is. Op die manier kunnen docenten hun studenten beter wijzen op de mogelijkheden die er zijn. Hoe sneller iemand op de juiste plek zit, hoe groter de kans dat diegene niet uitvalt.”

Career services

Als het opdoen van stage-ervaring lastig wordt, hoe speel je daar dan op in? Het was een van de vragen waarmee hogescholen in de coronajaren worstelden. “Gelukkig vonden we in de praktijk best nog uitwegen,” zegt Janco, “maar we moesten natuurlijk wel het een en ander ‘modelleren’. Soms werden stages ingekort, en soms moesten studenten uitwijken naar een multidisciplinair project in het kader van Smart Solutions. De vraag was vooral: hoe begeleid je studenten in een tijd van lockdowns en beperkingen? Veel studenten hebben hun stages online gelopen, in ieder geval voor een deel.”

Sowieso heeft de digitalisering van het onderwijs tijdens de coronajaren een vlucht genomen. Denk aan een docent die een kennisclip opneemt om zijn of haar lessen efficiënter in te vullen; het is zomaar een voorbeeld van een onderwijsinnovatie die niet meer zal verdwijnen. Janco benadrukt dat ‘online didactiek’ alleen wel iets anders is dan het verzorgen van een fysieke les. Er zal altijd een afweging moeten worden gemaakt hoe on- en offline vormen van onderwijs elkaar kunnen versterken.

Tot slot wijst Janco op Career Services, een dienst die dankzij de NPO-gelden qua ontwikkeling wederom in een stroomversnelling raakte. “We bieden als Saxion beroepsgerichte opleidingen aan,” zegt hij. “Voor Career Services zijn we – buiten het reguliere opleidingsaanbod – initiatieven gaan bundelen om studenten beter beslagen ten ijs te laten gaan. Dan gaat het over vragen als: hoe moet ik succesvol solliciteren? Wat is een reëel eerste salaris? Ook binnen Career Services hebben we vele stappen kunnen zetten, waarvan we blijvend zullen profiteren. Voor internationale studenten die een stage willen lopen, kunnen we nu bijvoorbeeld veel beter een match vinden binnen de regio. Maar vanuit OSS|SSC zijn we er natuurlijk voor alle studenten; of je nou een welzijnsvraag hebt, of een vraag over je studie- of loopbaankeuze.”

Dit artikel is onderdeel van een tweeluik over de Kwaliteitsafspraken en de NPO-gelden. Het artikel over de Kwaliteitsgelden verscheen 2 april jl.

Fotografie: Thomas Busschers