Als we ouder worden, neemt onze botdichtheid af. Het is een normaal proces. Is er sprake van osteoporose, dan verzwakken de botten sneller dan normaal. Bij vrouwen kan de overgang daar een rol in spelen. Aryan Nobar studeert Biologie en Medisch Laboratoriumonderzoek (BML) en won met zijn Smart Solutions-projectgroep de publieksprijs voor de website en het achterliggende onderzoek rond osteoporose in de menopauze. Aryan: “Ik denk zeker dat onze site iets toevoegt, omdat we vanuit verschillende opleidingen naar het onderwerp gekeken hebben.”
Vlak na de kerstvakantie stapte derdejaars BML-student Aryan Nobar op de trein. Hij ging op weg naar het ACTA: het Academisch Centrum Tandheelkunde Amsterdam. Daar kon Aryan gebruik maken van een speciale lab-machine om het effect van het vrouwelijk hormoon estradiol op botdichtheid te analyseren. Saxion heeft de machine ook staan, maar die was net in onderhoud, vertelt Aryan: “We waren al weken bezig met het kweken van botcellen en het toevoegen van estradiol; om te kijken of de cellen bepaalde eiwitten maken, ter versterking van de botstructuur.” Die proeven mislukten steeds. De cellen gingen dood, er was geen resultaat. Tot vlak voor de kerstvakantie, toen er ineens een lichte aanmaak van proteïne zichtbaar leek. “Het was onze laatste poging en die slaagde. Daarom ging ik naar Amsterdam, met een stagiair, om de resultaten bij het ACTA verder te analyseren.”
Trots vertelt Aryan over het project waarvoor hij onlangs met zijn Smart Solutions-projectgroep de publieksprijs van de editie 2024-2025 in ontvangst mocht nemen. Het afgelopen half jaar werkten de Saxion-studenten in opdracht van het lectoraat Applied Nanotechnology aan ‘MenoPause: meer gezonde en productieve jaren voor perimenopauzale vrouwen,’ over vrouwen die rond of in de overgang specifiek te maken krijgen met osteoporose. Saxion is onderdeel van het MenoPause-consortium, onder leiding van het Amsterdam UMC. De partners doen onderzoek om vrouwen gezonder de overgang door te begeleiden.
Het was onze laatste poging en die slaagde. Daarom ging ik naar Amsterdam, met een stagiair, om de resultaten bij het ACTA verder te analyseren.
Veranderingen in het lichaam
“Tijdens de menopauze verandert het lichaam van de vrouw,” legt Aryan uit. “Dat kan allerlei soorten klachten met zich meebrengen, zoals nachtelijk zweten, opvliegers, hartritmestoornissen en ook osteoporose. Die laatste aandoening wordt niet altijd direct in verband gebracht met de menopauze, omdat osteoporose zich bij vrouwen vaak op latere leeftijd openbaart. Bijvoorbeeld door een val, met een botbreuk als gevolg. Dan pas wordt duidelijk dat er sprake is van osteoporose. Door de daling van het oestrogeen, tijdens de menopauze, neemt de botdichtheid namelijk af. Wanneer vrouwen met overgangsklachten naar de huisarts gaan, is osteoporose meestal geen onderwerp van gesprek. Veel vrouwen krijgen het wel, daarom is osteoporose een stille killer.”
Aryans projectgroep kreeg vanuit het lectoraat de opdracht om de bestaande website overgangswijzer.nl verder door te ontwikkelen. Extra onderzoek naar het onderwerp én een publieksvriendelijke insteek moesten zorgen voor een verbeterde website met voorlichtingsmateriaal over osteoporose en de menopauze. Daarbij kwam de breedte van de projectgroep goed van pas, vertelt Aryan. “Als BML’ers onderzoeken we van alles in het lab, maar is het niet per se onze tweede natuur om de onderzoeksresultaten aan een breed lezerspubliek over te brengen. Wij werken en denken in vaktermen. Gelukkig konden onze groepsleden van Creative Business met hun kennis op dat gebied de site een extra boost geven.”
Aryan: "Als BML’ers onderzoeken we van alles in het lab, maar is het niet per se onze tweede natuur om de onderzoeksresultaten aan een breed lezerspubliek over te brengen. Wij werken en denken in vaktermen."
Voeding, beweging en hormonen
Het project was op te delen in drie thema’s: voeding, beweging en hormonen. “Als BML’ers richtten wij ons op het aspect hormonen. Vaak krijgen vrouwen tijdens de menopauze hormonen voorgeschreven, om klachten als nachtelijk zweten en opvliegers te verminderen. Wij wilden graag onderzoeken of die hormonen ook effect hebben op het verminderen van het proces van osteoporose. Of dat het daardoor wordt vertraagd of uitgesteld. Ook deden we literatuuronderzoek naar de effecten van voeding en stress, waarbij we de link hebben gelegd met het behandelplan. De artikelen uit ons onderzoek zijn als verwijzing terug te vinden op de site.”
Het behandelplan werd onder de loep genomen door de Verpleegkunde- en Gezondheid & Technologie-studenten uit de projectgroep. Ze namen interviews af met zorgprofessionals, zoals een overgangsconsulent. En daarbij viel iets op, zegt Aryan: “Zorgprofessionals vanuit verschillende disciplines verwijzen snel naar elkaar door, als het gaat om vragen over de overgang. Het overkwam Lotte en Chelsey uit ons projectteam, maar het overkomt ook vrouwen die ergens aankloppen met overgangsklachten. Het is niet altijd gemakkelijk om ergens antwoorden te krijgen. Uit het gesprek met een ervaringsdeskundige merkten we ook dat er nog een taboe zit op de overgang. Wij begrijpen niet goed waarom dat zo is. Het is gewoon een natuurlijk, lichamelijk proces.”
Uit het gesprek met een ervaringsdeskundige merkten we ook dat er nog een taboe zit op de overgang. Wij begrijpen niet goed waarom dat zo is. Het is gewoon een natuurlijk, lichamelijk proces.
Brede blik
De Verpleegkunde- en Gezondheid & Technologie-studenten maakten ook een leefstijlwijzer. Net als een dagboek om dagelijks overgangsklachten te noteren. Het maakt eventuele patronen in de klachten zichtbaar. Uiteindelijk werd de website een paraplu waar de studenten al hun bevindingen over osteoporose en de menopauze op één plek konden verzamelen en presenteren. “Ik denk zeker dat onze site iets toevoegt, omdat we vanuit verschillende opleidingen naar het onderwerp gekeken hebben. Vaak zie je dat sites over de menopauze één invalshoek hebben. Wij hebben juist heel multidisciplinair gewerkt.”
Hoe vond Aryan het, om met studenten van vier verschillende opleidingen een half jaar in dit onderwerp te duiken? “In het begin waren we even zoekende. We dachten: wat willen we nu precies bereiken met dit project? Maar daarna ging het lopen. Ik heb het zelf als leuk én leerzaam ervaren. Je groeit persoonlijk ook, door met studenten van verschillende opleidingen aan hetzelfde project te werken. Het heeft, denk ik, ook wel tot een sterk eindproduct geleid.”
Zelf hoopt hij na zijn studies Biomedisch Analist (Niveau 4) en BML iets te kunnen betekenen voor de wereld, concludeert Aryan. “Het mooie aan dit vak is dat je leert hoe alles in het menselijk lichaam functioneert en hoe al die processen elkaar beïnvloeden. We kunnen er aan bijdragen om het ontstaan en de genezing van ziektes als kanker te onderzoeken. Maar ik heb ook een groot hart voor de natuur. Tijdens mijn stage heb ik in Nieuw-Zeeland onderzoek gedaan naar het effect van klimaatverandering op afstervend koraal. Ook die richting zou ik later weer op kunnen. Er is veel mogelijk. Ik houd m’n opties nog open.”
Het winnende projectteam van de Smart Solutions Publieksprijs 2024-2025 bestond uit:
Aryan Nobar, Dionne Gerrits en Bernice Steggink (Biologie en Medisch Laboratoriumonderzoek), Lotte Oude Luttikhuis en Chelsey Ehrhardt (Verpleegkunde) Joyce Asteleijer (Gezondheid en Technologie), Marith Nijboer en Linde Lamers (Creative Business). Het projectteam won een cheque van €250,-.
De foto's van Aryan zijn gemaakt door Thomas Busschers.
