In de wijk Weidedorp in Hengelo gaat lectoraat Smart Health van hogeschool Saxion, samen met ROC van Twente, Wijkracht, de gemeente én samen met inwoners aan de slag met de ontwikkeling van een living lab. In dit living lab in het Wijkhuys worden inwoners, praktijkorganisaties, onderwijs en onderzoek samengebracht rondom het thema sport en bewegen. Doel is om met behulp van co-creatie de beweeg- en sportdeelname van inwoners uit de wijk te bevorderen en te laten aansluiten op hun wensen en behoeften.
Het onderzoeksproject bouwt voort op de ervaring van Saxion met het opzetten van wijklokalen in verschillende Twentse gemeenten, via de minor Fit4Life. In deze wijklokalen werken docenten en studenten van Saxion samen met inwoners uit de wijk en lokale uitvoeringspartners aan gezondheidsbevordering van inwoners. Marsha Bisschop, hoofddocent en thema-expert onderzoek bij lectoraat Smart Health en regisseur van het living lab in Hengelo vertelt: ‘’In deze wijklokalen zien we mooie dingen ontstaan, dankzij de samenwerking met de inwoners en professionals in de wijk. In het wijkcentrum Wijkhuys Weidedorp in de gemeente Hengelo is welzijnsorganisatie Wijkracht actief om de zelfredzaamheid en maatschappelijke integratie van mensen met sociale zorgen te vergroten. Hier gaan wij met het project ‘Living lab sport & bewegen Hengelo’ aan de slag.’’
Sport en bewegen
Doel van het project is het door-ontwikkelen van het wijklokaal tot een volwaardig en duurzaam living lab, met een divers netwerk van samenwerkingspartners en participatie van inwoners. Door middel van de inzet van sport en bewegen wil het project de gezondheid van de buurtbewoners bevorderen. Marsha Bisschop: ‘’Dat kan bijvoorbeeld zijn door het starten van wandelgroepen of het beweegvriendelijker inrichten van de buurt, waardoor bewoners meer buiten komen. Ook gaan we samenwerken met beweeg- en sportaanbieders in de wijk om eventueel samen beweegprogramma’s aan te bieden. Wat we precies gaan doen hangt af van de behoeftes van de wijkbewoners. We willen nadrukkelijk aansluiten bij en verdiepen van wat er al beschikbaar is in Hengelo, zodat we niet elke keer iets nieuws gaan ontwikkelen.’’
Door de wijkbewoners te betrekken bij het project kunnen we aansluiten op hun behoeftes en ideeën.
Samenwerken met inwoners
Binnen het project wordt nadrukkelijk samengewerkt met de inwoners uit de wijk Weidedorp of één van de omliggende buurten. Met behulp van co-creatie wil het project de beweeg- en sportdeelname van inwoners bevorderen en laten aansluiten op hun wensen en behoeften. Het project zet in op het creëren van verbondenheid tussen inwoners. Marsha Bisschop legt uit: ‘’Door de wijkbewoners te betrekken bij het project kunnen we aansluiten op hun behoeftes en ideeën. Als we alleen vanuit onze eigen expertise iets ontwikkelen, dan kan dit zomaar iets zijn waar de bewoners niet op zitten te wachten of dat niet goed aansluit. Door samen met de wijkbewoners, de mensen om wie het gaat, samen te werken, worden zij mede-eigenaar van het eindproduct. We hopen iets te ontwikkelen waar zij écht behoefte aan hebben en dat voor hun waardevol is. Het project richt zich op mensen in een kwetsbare positie. We zien bij deze mensen lage gezondheidsvaardigheden. Hier hopen we de meeste gezondheidswinst te behalen.’’
Verbinding onderwijs en onderzoek
Bij het project zijn studenten van de Saxion-minor Fit4Life en ROC-studenten van de opleiding Sport en Bewegen betrokken. Zij gaan onderzoeken waar de behoefte ligt van de inwoners op het gebied van sport en bewegen en wat de wensen van professionals zijn. ‘’Het project is een mooi voorbeeld van de verbinding tussen het onderwijs en onderzoek’’, vertelt Bisschop. ‘’We zetten verschillende methoden in om te achterhalen waar de bewoners behoefte aan hebben. Ook hebben we aandacht voor de borging van het project, zodat er iets langdurigs en duurzaams ontstaat in de wijk. Het opzetten van het living lab is niet het doel op zich, maar een middel om ervoor te zorgen dat we samen met de bewoners en professionals in de wijk leren. Om uiteindelijk samen iets creëren dat blijft voortbestaan én dat van meerwaarde is voor de bewoners.’’
Relevant onderzoek
ZonMw en Sportinnovator beoordeelden het onderzoeksvoorstel als zeer relevant. Gitte Kloek, lector Gezondheidsbevordering in de zorg van lectoraat Smart Health, vertelt: ‘’De commissie is positief over de verschillende methodes die we gaan inzetten om wijkbewoners te betrekken bij het opzetten van activiteiten. Ook gaan we vanuit ons netwerk in Twente goed kijken naar de mogelijke opschaling van living labs in andere gemeentes in Twente. Daarnaast willen we de opgedane kennis borgen in het onderwijs van zowel Saxion als van het ROC van Twente. We zijn trots op de beoordeling van de commissie van ZonMw en Sportinnovator en kijken ernaar uit om samen met de wijkbewoners en partners met dit project aan de slag te gaan.’’
Kwetsbare groepen beter ondersteunen
Een belangrijk uitgangspunt van het project is, naast het bedenken van oplossingen voor meer sport of bewegen, om deze oplossingen ook uit te voeren en structureel op te nemen in het aanbod van lokale organisaties. Daarnaast zet het project zich in voor het ontwikkelen van een generieke werkwijze voor de opzet van een living lab. Gitte Kloek: ‘’Vanwege grote belangstelling vanuit verschillende gemeenten voor het opzetten van living labs is de verwachting dat we deze werkwijze verder kunnen uitrollen in de regio Twente. Daarmee kunnen we in de toekomst behoeften en vraag en aanbod van sport en bewegen voor mensen in een kwetsbare positie beter ondersteunen.’’ Over anderhalf jaar hoopt living lab regisseur Marsha Bisschop samen met de partners en bewoners een lab te hebben ontwikkeld waarmee ze voor de inwoners in de wijk kunnen zorgen voor langdurige en doorlopende interventies en leuke activiteiten op het gebied van sport en bewegen. ‘’Hopelijk zijn de buurtbewoners door dit project uiteindelijk meer gaan bewegen en sporten.’’
Het project ‘Living lab sport & bewegen Hengelo’ heeft de looptijd van 18 maanden. Het Living lab-project wordt mogelijk gemaakt door ZonMw en Sportinnovator.
