Green Ambassador Marlies Pepers: stap voor stap groener

We spreken Marlies Pepers aan de vooravond van Earth Hour, het moment waarop ook bij het Epy Drost-gebouw van Saxion de lichten uit zullen gaan. Het is een initiatief dat onze kersverse Green Ambassador toejuicht; alleen al vanwege de extra aandacht die in dat uur uitgaat naar duurzaamheid, een thema dat Marlies niet los kan zien van haar werk. “Ik heb een combinatiefunctie gericht op het onderwijzen bij de opleidingen Verpleegkunde en Gezondheid en Technologie,” vertelt ze, “en diezelfde focus heb ik als onderzoeker bij het Lectoraat Smart Health. Daar verdiep ik me met name in het thema ‘Duurzaamheid in de zorg’, waarbij we ons ook richten op planetaire gezondheid. Dan heb je het over de interactie tussen klimaat en zorg: hoe ziet die verstandhouding eruit en wat betekent dat voor de toekomst van onze planeet?”

In haar dubbelrol probeert Marlies onderzoek, onderwijs en het werkveld ‘samen te brengen’. “Met die pet op ben ik ook bestuurslid bij De Duurzame Verpleegkundige,” zegt ze, “een landelijk actienetwerk dat zich inzet om het thema duurzaamheid bij verpleegkundigen in de praktijk meer handen en voeten te geven.” Gevraagd naar hoe ze dat thema intern binnen Saxion zo hoog mogelijk op de agenda houdt, zegt ze: “Ik zie het als het verheffen van mijn stem richting het MT. Door aan te geven: dit is belangrijk, laten we daar wat mee doen; dit zijn de trends die ik gericht op de toekomst zie.”

Patiënt beter, planeet zieker

Is aandacht voor duurzaamheid in de zorg dan echt zo belangrijk? “Jazeker,” zegt Marlies zonder twijfel. “Een tijdje terug is onderzocht hoe duurzaam de zorg in Nederland is. Daar kwam uit dat 7% van de landelijke CO₂-uitstoot puur uit de zorg afkomstig is. Dat is vergelijkbaar met de hele Nederlandse vliegtuigbranche. We zijn als sector dus nog niet genoeg bezig met duurzaamheid; het kan gewoon veel beter. Met de zorg die we nu leveren, maken we de planeet eigenlijk zieker.”

Om die negatieve trend tegen te kunnen gaan, moet het in ieder geval duidelijk zijn aan welke verbeterpunten ‘de zorg’ zich moet committeren. Precies dat is vastgelegd in de landelijke Green Deal 3.0. Marlies legt uit: “Die Green Deal zet zich in voor vijf doelen waar we in Nederland aan moeten werken. Een van de doelen gaat over gezondheidsbevordering en preventie. Dan zet je in op het voorkomen dat mensen ziek worden, waardoor ze dus helemaal geen zorg nódig hebben. Dat gaat ook over duurzame voeding – of plantaardige voeding – en de keuzes die je maakt op dat vlak.”

Groen onderwijs

Waar Marlies trots op is, is dat Saxion zich vanuit de Academie Gezondheidszorg als eerste hogeschool van Nederland aan de Green Deal 3.0 heeft gecommitteerd. Door alle verhalen die ze vertelt over duurzaamheid, zouden we bijna voorbijgaan aan de aanleiding voor ons gesprek: haar nieuwe rol als Green Ambassador. Of eigenlijk is die rol voor haar niet eens zo nieuw; zelf zal ze het een erkenning noemen voor iets waar ze sowieso al mee bezig was.

Zo schreef ze samen met Anne Brouwer het boek ‘Jouw verpleegkundige invloed op planetaire gezondheid’. De doelen van de Green Deal 3.0, probeert Marlies eigenhandig te integreren in het onderwijs. Ze licht toe: “Ik had bijvoorbeeld een Smart Solutions-project dat ging over het verpleegkundige uniformjasje. Het gaat om een jasje dat studenten bij onze opleiding ook moeten aanschaffen. Toen hebben we met hen gekeken of we een tweedehands markt voor die jasjes kunnen organiseren. Want als studenten afgestudeerd zijn, hebben ze dat verpleegkundige uniform niet meer nodig. Maar je kunt zoiets wel weer doorverkopen aan nieuwe studenten.”

Beetje meer zichtbaarheid

Veel van wat Marlies doet, heeft te maken met bewustwording en het zetten van kleine stappen. Maar alle kleine stappen samen, kunnen uiteindelijk leiden tot grotere impact. Om terug te komen op de CO₂-uitstoot van de zorgsector: zelfs bij zo’n thema kun je klein beginnen. “Denk aan alle reisbewegingen van zorgprofessionals die naar het ziekenhuis gaan,” zegt Marlies, “dat kost heel veel energie. Dan is het mooi dat er steeds meer technologieën zijn als beeldbellen, waardoor we bijvoorbeeld voorkomen dat mensen naar het ziekenhuis gaan om alleen maar een gesprek te hebben over de uitkomst van een klein onderzoek.”

We kunnen er niet meer omheen: de voordracht die ervoor zorgde dat Marlies zich nu Green Ambassador mag noemen. Gevraagd naar haar reactie op die voordracht, zegt ze na kort te hebben nagedacht: “Ik ben er eigenlijk hartstikke trots op. Het betekent voor mij weer een beetje meer zichtbaarheid, en erkenning voor waar we mee bezig zijn; waar ik als persóón mee bezig ben binnen onze Academie. Dat we elkaar daarin als Green Ambassadors kunnen versterken, dat is ook echt fijn. Want soms voelt het nog wel een beetje als op een eilandje zitten, ook al wordt dat gelukkig steeds minder.”

Groene bubbel

Dat het ‘einlandjesgevoel’ steeds minder wordt, heeft ook weer te maken met die toenemende bewustwording. Bewustwording waar Marlies heel concreet aan bijdraagt. “Vanuit Sustainable Saxion ben ik een van de workshopleiders op het gebied van duurzaamheid,” zegt ze. “Op die manier laat ik academies, diensten of andere teams steeds meer nadenken over de duurzaamheidstransitie en wat je daaraan kan bijdragen in je werk.” Gelet op haar ‘eigen academie’, vult Marlies aan: “Uiteindelijk is het doel dat studenten die straks bij ons afstuderen de duurzame verpleegkundigen van de toekomst zijn, bewust van welke materialen ze gebruiken en welke niet. Zij zullen echt gaan inzetten op gezondheidsbevordering van cliënten.”

Als we het hebben over de oorsprong van haar duurzame ambities, noemt Marlies onder andere de kunstwerken van Maria Koijck: “Zij heeft een video gemaakt over hoeveel afval er gebruikt werd bij haar eigen borstoperatie. Dat heeft ze helemaal in beeld gebracht en als je dat dan ziet… ja, daar schrik ik gewoon van. Toch word ik niet moedeloos, omdat ik zoveel mooie voorbeelden zie waar nu al in de praktijk aan wordt gewerkt. Wat ik daarbij wel merk, is dat ik in een ‘groene bubbel’ zit. Als ik LinkedIn open, dan krijg ik het ene groene initiatief na het andere. Maar ik merk gewoon dat ik daar heel erg enthousiast van word. En als ik dan iemand spreek die nog niet zover is, dan heb ik daar ook respect voor. Dan voeren we daarover samen het gesprek.” 

Fotografie: Thomas Busschers