Mensgerichte technologie in een grenzeloze zorgsector

Als de duisternis invalt in Enschede, heeft Gaya Bin Noon net haar eerste groep studenten van die dag lesgegeven bij de University of Waterloo in Canada. Ze vertelt hoe ze afgelopen herfst Hogeschool Saxion heeft bezocht, om meer te weten te komen over de onderzoeken die worden gedaan op het gebied van gezondheid, technologie en social work. “Om een idee te krijgen van wat onze mogelijkheden zijn voor samenwerking,” zegt ze. “Waar er een soort wederzijdse basis is.” Naast promovenda op het gebied technologieën ter ondersteuning van ouderenzorg, is Gaya ook projectcoördinator voor het Network for Aging Research. Met haar reis naar Nederland, hoopte ze haar internationale netwerk van ‘verouderingsonderzoekers’ uit te breiden.

Als het gaat over internationalisering, dan ziet Gaya vooral de voordelen. “We hebben de neiging om bezig te zijn met het bedenken van nieuwe oplossingen,” zegt ze. “Soms vinden we dan het wiel opnieuw uit, omdat we denken dat onze uitdagingen nog nooit door anderen zijn aangegaan. Breid je gezichtsveld daarom uit door vanuit een andere context te kijken, naar hoe problemen elders zijn aangepakt. Internationalisering stelt je in staat om naar die verschillende contexten en oplossingen te kijken, en te anticiperen op andere problemen waarmee je later te maken kunt krijgen.”

Technologie en mensenwerk

Het is die internationale blik waarmee Gaya wil bijdragen aan oplossingen voor uitdagingen in de gezondheidszorg. Uitdagingen die in Nederland en Canada voor een groot deel hetzelfde zijn: een vergrijzende bevolking, steeds meer mensen die over een langere periode gezondheidsklachten hebben, en dat met een relatief klein aantal zorgprofessionals.

Voordat Gaya naar Saxion kwam, was ze in maart 2023 al in aanraking gekomen met een Nederlandse delegatie die de University of Waterloo bezocht. Het ging om een delegatie van onderzoekers van Saxion en Universiteit Twente. Gaya blikt terug: “Het was bij dat oorspronkelijke bezoek dat ik opmerkte dat er veel overlap is tussen mijn persoonlijke project en het werk dat in Nederland wordt gedaan. Dus naast de bredere diplomatieke doeleinden, zag ik echt een kans om wat internationale vergelijkingen te maken voor mijn PhD-werk.”

Pratend over haar PhD-werk, benadrukt Gaya regelmatig het belang van technologie in de gezondheidszorg. Zo is ze geïnteresseerd in de ontwikkeling van zogenaamde smart homes, thuisomgevingen die dankzij slimme technologie bijvoorbeeld geschikt zijn voor zorgbehoevende ouderen. Zodat mensen langer thuis kunnen blijven wonen, zonder dat er continu toezicht van zorgprofessionals nodig is. Toch maakt Gaya een kanttekening: “Ik hou er niet van om te zeggen dat techniek de belangrijkste oplossing is. Uiteindelijk vormen mensen nog steeds de állerbelangrijkste oplossing. Zij zijn degenen die de face-to-face interactie bieden die mensen verlangen.” Technologie gaat volgens Gaya daarom meer over monitoring- en ondersteuningsactiviteiten: “Zodat de zorgverleners en ondersteunend personeel hun tijd beter kunnen gebruiken om die menselijke zorg te verlenen. Dat is zo belangrijk en wordt zo gewaardeerd.”

Internationale lessen

Wat Gaya opviel bij Saxion, was de grote bereidheid om technologie te gebruiken bij maatschappelijke uitdagingen. Ook het sociale vangnet van Nederland – vooral voor ouderen en gezinnen – heeft indruk op haar gemaakt. “Het was erg interessant om te zien hoe dat in bredere zin weer effect heeft op gezondheidswetenschap en sociaalwetenschappelijk werk.” Ook in Canada ziet ze – ondanks de uitdagingen die een groot en heel divers land met zich meebrengt – positieve ontwikkelingen: “Canada heeft de afgelopen jaren zeer bewuste pogingen ondernomen om gevoeliger te zijn voor de verschillende achtergronden van mensen, de behoeften van mensen die uit verschillende landen zijn geëmigreerd en de barrières bij de toegang tot zorg waarmee inheemse bevolkingsgroepen worden geconfronteerd.”

Groeiende aandacht voor de verschillende achtergronden van mensen die zorg nodig hebben: het zijn ervaringen waarvan de onderzoekers en zorgprofessionals in Nederland weer kunnen profiteren. Ook voor de huidige studenten die voor de gezondheidszorg hebben gekozen, heeft Gaya een advies. “Allereerst,” zegt ze, “bedankt voor het kiezen van dit pad! We hebben zeker meer mensen nodig. Maar het belangrijkste advies dat ik zou willen geven, is dat studenten ervan uit moeten gaan dat technologieën een steeds grotere rol gaan spelen in de zorgverlening. Niet als vervanging voor hen, maar als een zeer belangrijk instrument om hen te ondersteunen. Dus je moet zorgen dat je vertrouwd raakt met de recente ontwikkelingen.”

Voorlopig stort Gaya zich nog even met de nieuwsgierigheid van een student op haar PhD-werk. In de hoop op betere inzet van slimme technologieën in de gezondheidszorg, specifiek voor oudere volwassen. Ze hoopt uiteindelijk concrete richtlijnen voor de zorgsector op te kunnen leveren, en zorgprofessionals en overheidsinstanties te overtuigen van de doeltreffendheid van die richtlijnen. En als het gaat over wensen op persoonlijk vlak? Gaya: “Het liefst zou ik nog een keer naar Nederland willen gaan om mijn netwerk uit te kunnen breiden. Ik hoop dat me dat voorrecht wordt gegund.”

Fotografie: Thomas Busschers