Het nieuwe regeerakkoord biedt kansen en aanknopingspunten in een ingewikkelde tijd, zegt Saxion-collegevoorzitter Anka Mulder

Nu de inkt van het nieuwe regeerakkoord is opgedroogd en de plannen van het kabinet-Rutte IV de komende maanden concreter vormkrijgen, tekenen zich ook voor het hoger onderwijs duidelijker de kansen, mogelijkheden en aandachtspunten af, ziet collegevoorzitter Anka Mulder. In algemene zin vindt ze het akkoord hoopvol. “In de eerste plaats voor studenten. Zij hebben het zwaar gehad de afgelopen twee jaar. Nog steeds zitten ze in een moeilijke periode. De herintroductie van de basisbeurs kan voor veel studenten, ook met minder draagkracht, positief bijdragen aan de stappen die zij tijdens en na hun studie kunnen zetten.” Ook heeft het kabinet veel aandacht voor studentenwelzijn. Mulder ondersteunt de ontwikkelingen van harte, mede met het oog op deze nog altijd ingewikkelde en onzekere fase in de pandemie.

Fijnmazige bijdrage aan de regio

Als het gaat om kansen voor studenten, gekoppeld aan kansen voor de regio, vindt de collegevoorzitter het positief dat er vanuit Den Haag aandacht is voor die regio. “Niet alleen belangrijk voor Salland en Twente, maar feitelijk praat je over driekwart van Nederland. Een groot gebied waar een breed hoger onderwijsaanbod letterlijk op de kaart moet blijven staan.” Vanzelfsprekend is dat niet meer, door demografische ontwikkelingen en doordat de wijze van bekostiging niet meer naadloos aansluit op de veranderende functie van het hoger onderwijs: “Studentenaantallen groeien niet langer jaar na jaar. Het grootste deel van de financiering is daar nog wel gebaseerd, terwijl we als hogescholen inmiddels een meer diverse rol hebben gekregen. We geven niet meer alleen onderwijs. Ook ons onderzoek is sterk toegenomen. We zijn actiever betrokken bij de ontwikkeling van de regio en dragen daar inmiddels op een fijnmazige manier aan bij. Als kennisversneller voor organisaties en bedrijven.”

Gelijke kansen voor studenten uit Haaksbergen en Utrecht

Met de krimp van studentenaantallen is het belangrijk dat de diversiteit van het opleidingsaanbod in de regio overeind blijft, zegt Mulder. “Het huidige financieringsmodel kan het bedrijfseconomisch denken in de hand werken. Dat is niet hoe ik het wil zien. Het gaat niet om het ‘alleen maar in stand houden’ van grote opleidingen. Juist de kleinere, belangrijke opleidingen op het gebied van zorg, techniek en ict moeten de professionals blijven leveren die we zo hard nodig hebben. Zeker ook in Oost-Nederland. Bovendien moet de plek waar je woont niet bepalend zijn voor de opleiding die je kunt kiezen. Iemand die in Haaksbergen woont, moet net zoveel mogelijkheden hebben als iemand uit Utrecht. We hebben een publiek stelsel en daarmee ook verantwoordelijkheid naar de leerlingen en studenten uit onze eigen regio.” Ook de Vereniging Hogescholen heeft aandacht voor de ontwikkelingen gevraagd bij de Minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap, vertelt Mulder. Specifiek voor de problematiek van krimpregio’s. “We zijn blij dat die oproep gehoor heeft gevonden in het Regeerakkoord. Dat stemt ons als hogescholen positief.”

Tot de versnelling komen die zo hard nodig is

Kijkend naar de grote dossiers die er landelijk om vragen vaart te maken, blijft de rol van het hbo ongekend belangrijk, als kennisversneller tussen het fundamentele wetenschappelijk onderzoek en bedrijven en organisaties, vindt Mulder. “De uitdagingen zijn groot. Hoe verhoudt zich de stikstofproblematiek tot de grote vraag naar nieuwe woningen? Hoe kunnen we de energietransitie de komende jaren versnellen? Hoe borgen we een veilige, rechtvaardige en weerbare samenleving? Met onze Saxion-speerpunten geven we al direct antwoord op die uitdagingen."

Weerbaarheidsscan voor integriteit in lokaal bestuur

Zo vond de Weerbaarheidsscan die het lectoraat Weerbare Democratie ontwikkelde voor de gemeente Eindhoven al weerklank in de Tweede Kamer. “Dat is nu typerend voor hogeschoolonderzoek,” aldus Mulder. “Met zo’n scan geef je een lokaal bestuur praktische handvatten om daar uitvoering aan te geven.” Ook noemt ze de Waterstofhub, die vanuit een samenwerking tussen het Twentse bedrijfsleven, Saxion en de HAN bij moet dragen aan de energietransitie. “Als hogescholen kunnen we met ondernemers, complementair aan het fundamenteel onderzoek, antwoord geven op vragen: wat kun je met deze kennis? Hoe pas je die toe in de praktijk?” Dat geldt tevens voor de brede samenwerking rond het in Apeldoorn gestarte Centrum voor Veiligheid en Digitalisering, haalt Mulder aan: “Ook daar werken we met het bedrijfsleven, ROC Aventus, de Politieacademie, de UT en veel andere waardevolle partners samen rond dit onderwerp. Ieder levert daar vanuit zijn eigen invalshoek en expertise een bijdrage aan.”

Een kennisketen waarin partners elkaar versterken

En zo weten ook landelijk de partners in de Kenniscoalitie, onder aansturing van de NWO, elkaar eensgezind te vinden, vertelt Mulder. ”Vanuit die samenwerking en landelijke afstemming tussen universiteiten, hogescholen, VNO NCW en een groot aantal kennisinstituten stuurden we de regering vorig jaar een breed gedragen voorstel voor meer en gerichte financiering voor wetenschap en innovatie. We deden daarin een voorzet voor de omvang en gerichte verdeling van de gelden. Wanneer de regering dat voorstel volgt, komt de financiering precies op de plekken waar hij nodig is. Daarmee kunnen we de hele kennisketen, waarin iedereen elkaar nodig heeft, optimaal vormgeven. Ik heb goede hoop dat we daarmee samen de versnelling kunnen vormgeven die op zoveel dossiers nodig is.”