Aandoeningen van het bewegingsapparaat zijn een belangrijke oorzaak van ziekteverzuim en arbeidsongeschiktheid. Lectoraat Smart Health van hogeschool Saxion gaat, dankzij subsidietoekenning van het NWO, samen met de Saxion-lectoraten Ethiek & Technologie en Employability Transition en met het UMC Groningen, Universiteit Twente en verschillende praktijkpartners onderzoek doen naar de inzet van passieve exo-skeletten die erop zijn gericht om fysieke arbeidsbelasting te verminderen. Hiermee willen de partijen werkbehoud en -hervatting voor werknemers met chronische spier- en gewrichtsaandoeningen bevorderen. "Dit onderzoek biedt een mooie kans om aan dit maatschappelijk belangrijke thema te werken."
"Werknemers met fysiek belastend werk, zoals stukadoors, monteurs en zorgmedewerkers, verwachten bijna twee jaar minder lang te kunnen doorwerken", vertelt André Bieleman, associate lector Gezondheidsbevordering bij lectoraat Smart Health. "Wij gaan daarom in én samen met de praktijk onderzoek doen naar de inzet van passieve exo-skeletten om werkbehoud en werkhervatting voor werknemers met chronische spier- en gewrichtsaandoeningen te bevorderen. Ons ambitieuze doel is om mensen met klachten en zwaar werk langer inzetbaar te houden door de inzet van exo-skeletten én te achterhalen met welke factoren we hierbij rekening moeten houden."
André Bieleman
Exo-skeletten
Een exo-skelet, of uitwendig skelet, is een omhulling die zorgt voor ondersteuning van het lichaam. Het passieve exo-skelet zorgt er met verende materialen voor dat krachten worden overgebracht van de ene naar de andere plek, waardoor je bijvoorbeeld moeiteloos je armen omhoog kunt houden of waarbij je rug wordt ondersteund. Het project ‘Exoskeletons as technological support for physical workers with musculoskeletal disorders; towards a sustainable system approach, beyond biomechanics and marketing’, oftewel ‘EXOWOMDIS’ wil gebruik maken van exo-skeletten in de beroepspraktijk. André Bieleman: ‘’Exo-skeletten worden door TNO en het Centrum Beroepsziekten een veelbelovende innovatie genoemd. Met onze aanpak willen wij vaklieden met fysiek werk, zoals stukadoors, monteurs, lassers en zorgmedewerkers, langer kunnen behouden op de arbeidsmarkt. Dit komt hun gezondheid en inkomen ten goede maar bespaart ook kosten, houdt personeel op peil voor hun werkgevers en draagt bij aan een meer inclusieve arbeidsmarkt. Eerder is in laboratoria al vastgesteld dat een exo-skelet iemands spieren ontlast. Maar dat betekent niet direct dat daarmee ook de toepasbaarheid in de praktijk is aangetoond. Wij gaan nu de langdurige toepassing in de praktijk en barrières en effecten daarvan in beeld brengen.’’
Kennis delen en innoveren
Om dit te achterhalen gaat het project in veel werksituaties en met verschillende beroepen onderzoeken wanneer dit hulpmiddel goed inzetbaar is. Tijdens regelmatige sessies gaan alle partijen samen ervaringen en kennis uitwisselen en leerervaringen opdoen. ‘’Zowel de werkgever als de interne- en arbo adviseur denken mee hoe ze de inzet van een exo-skelet tot een succes kunnen maken. Gezamenlijk worden de praktische toepasbaarheid en de korte en lange termijneffecten van de inzet van exo-skeletten onderzocht.’’
De verschillende perspectieven van alle betrokkenen worden gebruikt om tot een systeemaanpak voor implementatie te komen. Het gaat hierbij om fysieke effecten zoals ondersteuning, ongemak en beweegpatronen, mentale aspecten zoals acceptatie en weerstand, maar ook de bedrijfscultuur en ethische, juridische en kostenafwegingen. Daarnaast zullen leergemeenschappen worden opgezet voor kennisdeling en innovatie.
Samenwerken
Smart Health werkt samen met het Universitair Medisch Centrum Groningen (UMCG) en Universiteit Twente, met werkgevers en werknemers uit branches en bedrijven met fysiek belastend werk, zoals afbouw, warehouse en de gezondheidszorg én met leveranciers van exo-skeletten. ‘’We werken nadrukkelijk in samenwerking met bedrijven, adviseurs en eindgebruikers. Alle betrokken partijen doen mee, zodat we goed in beeld krijgen waarmee we rekening moeten houden om de inzet van exo-skeletten succesvol te maken.’’
Deelnemen aan het arbeidsproces
Doel van het project is het implementeren van exo-skeletten als innovatieve oplossing om mensen met chronische aandoeningen te ondersteunen bij het behoud van werk. Daarnaast richten de samenwerkingspartners zich op het ontwikkelen van kennis over hoe in concrete situaties hulpmiddelen en technologische innovaties kunnen worden ingezet of breder worden geïmplementeerd. Zodat mensen met een beperking op een voor hen betekenisvolle en gelijkwaardige manier kunnen blijven deelnemen aan het arbeidsproces.
Dit onderzoek sluit heel goed aan op onze lectoraatswerkzaamheden, waarin we aandacht hebben voor de gezondheid van de werkende mens. Met dit omvangrijke onderzoek gaan we onderzoeken onder welke condities je een exo-skelet kunt inzetten en daarmee bijdragen aan de gezondheid van de mensen in de beroepspraktijk.
Het project ‘Exoskeletons as technological support for physical workers with musculoskeletal disorders; towards a sustainable system approach, beyond biomechanics and marketing’ (EXOWOMDIS) gaat in april 2024 van start en heeft een looptijd van zes jaar.
Lectoraat Smart Health van hogeschool Saxion (penvoerder), het Universitair Medisch Centrum Groningen en Universiteit Twente werken samen met TNO, Roessingh Arbeid, UMCG Beatrixoord, de Nederlandse Vereniging voor Arbeids- en Bedrijfsfysiotherapeuten (NVBF), a.s.r., de Nederlandse Vereniging van Rugpatiënten 'de Wervelkolom' (NVVR), PreTec, Skelex, Laevo Exoskeletons, Knauf, Health2Work, Gemeente Enschede en TINT Apeldoorn.
Het onderzoek wordt mogelijk gemaakt door de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO).
